بررسی فلوس

فلوس گیاهی با چند نام مختلف است که بصورت خودرو می‌روید و بیشتر متعلق به مناطق گرمسیر است. این گیاه خواص منحصر بفردی را بدنبال خود به یدک می‌کشد، یکی از این خواص مسهل بودن است. گیاه دارویی فلوس را با نام علمی Cassia fistula می‌شناسند. نام‌های دیگر این گیاه دارویی عبارتند از خرنوب هندی، خیارشنبر، خروب هندی، خیار چنبر، قثا هندی و بکبر هندی. در این صفحه از عطاری پخش قصد داریم اطلاعاتی را پیرامون فلوس در اختیار شما قرار دهیم، پس با ما همراه باشید.

فلوس چیست؟

فلوس درختی به ارتفاع ۱۰ تا ۱۵ متر است که به حالت خودرو در بستر نقاط گرمسیر دنیا مانند آفریقا، هند و جنوب می‌روید و در بعضی نواحی ایران به نام خرنوب هندی و خیار شنبر نیز معروف است. میوه فلوس یه طول ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر و به قطر ۳ تا ۲ سانتی متر است. اگر فلوس درقسمت طول آن شکافته شود تیغه‌های متعدد در آن دیده می‌شود که فلوس را به خانه‌های متعدد گاهی تا ۱۰۰ خانه تقسیم می‌کند. در داخل این خانه‌ها مایع چسبنده تیره رنگی وجود دارد که عسل خیار شنبر نامیده می‌شود. طعم این مایع کمی شیرین ولی نامطبوع است. برای استفاده از فلوس غلاف آن را کمی روی آتش گرم می‌کنند تا عسل خارج شود. معمولا این عسل با روغن بادام مخلوط شده و به عنوان مسهل استفاده می‌شود. البته می‌توان مغز فلوس را با قند یا شکر مخلوط کرده و در درجه حرارت معتدلی پخت که به آن فلوس پخته می‌گویند. درخت آن با گل‌های زرد، به علت زیبایی خاصی که دارد جهت تزیین کاشته می‌شود؛ غیر از استفاده تزیینی، جهت استفاده دارویی، از میوه و همچنین استفاده از چوب‌های آن به عنوان الوار هم کاربرد دارد. درخت این گیاه دارویی سمبل کشور تایلند است و در خیابان‌های این کشور به وفور یافت می‌شود. گیاه‌های دارویی فلوس و خرنوب که شاید به‌جای یکدیگر هم به‌کار روند، هم در ظاهر و هم در خواص تفاوت دارند. از شیره این گیاه دارویی در طب سنتی استفاده می‌شود؛ شیره شیرین ولی بدبو، چسبنده و تیره رنگی داخل این استوانه وجود دارد که به نام عسل خیارشنبر یا شیره فلوس معروف است.

ترکیبات شیمیایی فلوس 

مغز فلوس دارای اکسی آنتراکینون، مواد قندی، صمغ، اسانس و مواد روغنی است. خاصیت مسهلی فلوس مربوط به چند ماده شیمیایی است که از مشتقات آنتراکینون است.

خواص فلوس

عسل خیار شنبر در واقع همان شیره چسبناک است که در درون این قطعات وجود دارد. طعم این شیره چندان مطلوب نیست و بوی خوبی ندارد، اما تا حدی شیرین است. برای مصرف خواص فلوس باید غلاف آن را به طور مستقیم بر روی آتش بگیرید و منتظر بیرون آمدن عسل آن باشید. معمولا این عسل چسبنده را به عنوان ماده‌ای مسهل مورد استفاده قرار می‌دهند. ضمن اینکه برای بهره بردن از این خاصیت، فلوس باید با روغن بادام مخلوط شود. یعنی ترکیب خواص روغن بادام با فلوس موجب این تاثیر مفید می‌شود. فلوس پخته از ترکیب قسمت مرکزی فلوس (مغز فلوس) با شکر یا قند به دست می‌آید و با درجه حرارت متوسطی پخته می‌شود.

کاربرد فلوس برای درمان یبوست

برای بهره گیری از خواص فلوس به عنوان مسهل باید ۱۰ گرم شیره یا همان عسل فلوس را با یک لیتر آب جوش ترکیب و آن گاه از مواد اضافی پاکسازی کنید. به همین راحتی مسهل فلوس آماده می‌شود. البته اگر بیمار دچار یبوست شدید است، باید مقدار ۱۰ گرم عسل خرنوب هندی را به ۶۰ گرم افزایش داد. برای بهبود مزه این عسل بهتر است این جوشانده را با شربت انجیر یا گیلاس مصرف کرد. یک لیتر آب تقطیر شده تهیه کنید و در آن به میزان ۵ گرم عسل خیار شنبر بریزید. در ادامه باید حدود ۱۲۵ گرم شکر یا قند آسیاب شده به این مخلوط اضافه و محلول را به طور تدریجی حرارت دهید. این حرارت باید متوسط باشد و باید منتظر بمانید تا آب داخل ترکیب از بین رود. مخلوط شما با از دست دادن آب، غلیظ گردد و از نظر وزن به ۱۰۰ گرم برسد. برای نتیجه بخش بودن خواص فلوس در این زمینه باید از آن به صورت روزانه به اندازه ۵۰ تا ۱۰۰ گرم مصرف کرد.

خواص درمانی فلوس

فلوس دارای طبع گرم و‌ تر است و در طب سنتی بسیار کاربرد دارد. معمولا برای بهبود دل پیچه و انسداد روده از خواص فلوس استفاده می‌شود. فلوس را می‌توان به شکل ضماد بر روی مفاصل دردناک بگذارید تا درد مفاصل و نقرس بهبود یابد. برای رفع اسهال خونی می‌توان از جوشانده پوست درخت فلوس استفاده کرد. فلوس باعث باز شدن و نرم شدن ریه می‌شود و از ورم آن می‌کاهد. ترکیب فلوس و آب گشنیز برای درمان دیفتری کاربرد دارد. برای بهره‌مند شدن از خواص گشنیز و خرنوب هندی، باید مخلوط را غرغره کنید. داروی فوق العاده برای درمان یبوست است و در اطفال و زنان باردار نیز قابل استفاده است. کلیه سنگ ساز را بهبود می‌بخشد و عملکرد آن‌ها را بهتر می‌سازد. فلوس حتی از بروز سنگ در کلیه‌ها پیشگیری می‌کند.

طریقه مصرف فلوس

برای خارج کردن شیره آن، یک طرف آن را باز کنید و غلاف آن را گرما دهید تا شیره داخل آن بصورت مایع درآید. این شیره را داخل ظرف سربسته نگهداری کنید. 10 گرم از شیره به دست آمده را داخل یک لیتر آب بریزید و به همراه شربت انجیر مصرف نمایید. برای تهیه مربا، مقداری شیره فلوس را با یک لیتر آب مخلوط کرده و مقداری شکر یا پودر قند به آن اضافه نمایید و روی حرارت قرار دهید تا آب آن بخار شده و غلیظ گردد. از مغز این گیاه دارویی به عنوان دمنوش نیز استفاده می‌گردد.

مضرات مصرفی فلوس

فلوس نیز در صورتی که بدون قاعده و بیش از اندازه مصرف شود، قطعا دارای مضرات و معایبی خواهد بود. به طور کلی چسبندگی فلوس موجب به هم چسبیدن روده‌ها می‌شود و برای معده خطرناک است. ضمن اینکه سبب اشکالاتی در روده نیز می‌گردد. به همین خاطر آن را به تنهایی مصرف نمی‌کنند و همراه با مصطکی و انیسون روغن بادام مصرف می‌شود. فلوس برای معده مضر است و باعث دل درد می‌گردد، به همین علت توصیه می‌شود آن را به همراه روغن بادام، مصطکی یا انیسون استفاده نمایید. پیشنهاد می‌شود اگر دارای معده ضعیفی هستید از این گیاه دارویی استفاده نکنید. فلوس همچنین ممکن است باعث مشکلاتی در روده شود. حتما قبل از مصرف فلوس با متخصص طب سنتی مشورت نمایید.