۱۳ خاصیت شگفت‌انگیز هلیله سیاه برای سلامتی و زیبایی

آیا می‌دانید هلیله سیاه چیست و چرا به اکسیر جوانی مشهور شده است؟ «هلیله سیاه» (Terminalia chebula) که اسم‌های دیگری مثل Chebulic Myroblan، Harada و Haritaki هم دارد، یکی از گیاهان دارویی در طب سنتی هندی یعنی «آیورودا» (Ayurveda) است. هلیله در واقع میوه درختی بسیار بلند با همین نام است. پوسته‌ی این درخت قهوه‌ای تیره و برگ‌های آن سبز و اشکی شکل است. بر اساس علم باستانی آیورودا خواص هلیله می‌تواند بسیار زیاد باشد. به ویژه خواص پودر هلیله سیاه برای جوانی شهرت زیادی دارد. در این صفحه شما را با تمام عوارض و فواید هلیله سیاه از جمله خواص هلیله سیاه برای مو و لاغری آشنا می‌کنیم.

هلیله سیاه چیست؟

میوه‌ی هلیله شبیه به بادام با سطح پوست راه راه است. هر میوه‌ی رسیده یک هسته دارد. وقتی آن را قبل از تشکیل شدن هسته از درخت می‌چینند و خشک می‌کنند، رنگ آن تیره می‌شود و به همین دلیل به آن هلیله سیاه می‌گویند. وقتی میوه هلیله کاملا می‌رسد، رنگ آن زرد می‌شود و به آن هلیله زرد می‌گویند. از هسته هلیله روغنی زرد رنگ و از تنه درخت هلیله نوعی صمغ می‌گیرند. درخت هلیله در مناطق پر تپه و جنگلی می‌روید؛ مثل مناطق جنوبی هیمالیا که جنگل‌های سرسبز آن در ارتفاعات قرار دارد.

ترکیبات شیمیایی هلیله سیاه

میوه هلیله ۳۲ تا ۴۵ درصد تانن (Tannin) و ۱۸ نوع آمینو اسید دارد و منبع آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند الاجیک اسید، گالیک اسید، چبولیک اسید، فلاونول گلیکوزید، سلنیوم، ویتامین C و وبتامین E است. هلیله به دلیل میزان زیاد تانن طعم گسی دارد. وقتی میوه هلیله کاملا رسیده می‌شود، میزان تانن آن کاهش و میزان تاکسین‌های آن افزایش پیدا می‌کند.

به گفته طبیبان، در گذشته ۷ نوع مختلف میوه هلیله وجود داشته است؛ اما امروزه فقط ۳ نوع آن در دسترس است که هر ۳ میوه یک درخت هستند و تفاوت آن‌ها فقط در سن‌شان است.

خواص هلیله سیاه

هلیله سیاه قابض و تلخ و طبع آن گرم و خشک است. در طب سنتی ایرانی و طب سنتی هندی، از خواص هلیله سیاه برای درمان بیماری‌های بسیار زیادی استفاده می‌شود.

۱. سفید کردن دندان و رفع بوی بد دهان

از پودر هلیله سیاه می‌توان به عنوان سفید کننده دندان استفاده کرد. برای این کار هلیله خشک را آسیاب و با یک پارچه ظریف الک کنید. می‌توانید پودر را برای استفاده در یک شیشه در بسته نگه دارید و هر بار مقداری از آن را روی مسواک خود بریزید و دهان را با آن تمیز کنید. با این کار دهان‌تان از باکتری‌های مضر پاک می‌شود.

برای از بین بردن زخم و جوش‌های دهان هم می‌توانید از ترکیب پودر هلیله و آب‌دوغ (Buttermilk) استفاده کنید. با قرقره کردن این ترکیب التهابات دهانی از بین می‌روند و درد دندان و لثه به سرعت بهبود پیدا می‌کند.

۲. بهبود هضم و سلامت دستگاه گوارش

از معروف‌ترین خواص هلیله سیاه در طب سنتی می‌توان به تقویت دستگاه گوارش اشاره کرد. استفاده مرتب از هلیله سیاه می‌‌تواند با بهبود عمل هضم به جذب بهتر مواد غذایی کمک کند. از طرف دیگر پودر هلیه یک ملین ملایم طبیعی است و با تقویت کولون روده، به دفع بهتر و سریع‌تر سموم از بدن کمک می‌کند. ممکن است ابتدای مصرف هلیله سیاه احساس افزایش نفخ داشته باشید اما بعد از یک الی دو هفته استفاده مککر، حرکت روده‌ها افزایش و نفخ شما به شکل چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کند.

می‌توانید ۳ تا ۶ گرم پودر هلیله سیاه را با همان مقدار نبات ساده آسیاب و دو بار در روز بعد از غذا میل کنید.

۳. خواص آنتی‌اکسیدان و آنتی‌باکتریال

پودر هلیله سیاه منبعی غنی از آنتی اکسیدان‌ها، ویتامین ‌C و ویتامین E است که از بدن شما در برابر سرطان و بیماری‌های خطرناک دیگر محافظت می‌کند.

تحقیقات نشان داده است عصاره هلیله سیاه باعث تقویت آنتی‌اکسیدان‌های موجود در کبد و کلیه‌ها می‌شود و با مبارزه با فرایندهای اکسیده شدن، از بیماری‌های مربوط به پیری محافظت می‌کند.

خاصیت آنتی‌باکتریال قوی نیز از دیگر خواص هلیله سیاه است که برای جلوگیری از عفونت باکتریایی ناشی از غذا یا ویروس‌های معلق در هوا، بسیار مفید است.

۴. کاهش اسید و درمان زخم معده

پودر هلیله سیاه می‌تواند به کاهش اسید معده کمک کند. همچنین از هر گونه زخم معده ناشی از ترشح زیاد اسید معده، جلوگیری می‌کند. همانطور که گفتیم میوه هلیله سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که طبق تحقیقات می‌توانند با باکتری هلیکوباکتر در بدن مبارزه کنند.

۵. دیابت و سندرم متابولیک

میزان زیاد گلوکز، کاهش حساسیت به انسولین در بدن و رژیم غذایی نامناسب عامل اصلی دیابت نوع ۲ و پیش نیاز سندروم متابولیک است. تحقیقات نشان داده ترکیبات هلیله می‌تواند به کنترل قند خون بالا کمک کند و حساسیت به ترشح انسولین را در افراد بالا ببرد.

افراد دیابتی که در حال مصرف داروهای کاهش قند خون هستند باید قبل از مصرف هلیله سیاه یا هلیلیه زرد به صورت خوراکی، با پزشک خود مشورت کنند.

۶. خواص هلیله سیاه برای لاغری

حتما شما هم در مورد فواید هلیله سیاه برای لاغری شنیده‌اید. هلیله در واقع با تمیز کردن دستگاه گوارش به جذب بهتر مواد غذایی، هضم بهتر و افزایش متابولیسم یا همان سوخت و ساز بدن کمک می‌کند. ترکیبات این میوه با افزایش ترشح صفرا، باعث افزایش چربی سوزی می‌شود. این مزیت به شما کمک می‌کند وزن خود را کنترل و از چاقی پیشگیری کنید.

۷. هلیله سیاه برای چشم

هلیله جزو سه ماده اصلی در ترکیبات یکی از مهم‌ترین داروها در طب سنتی، یعنی «معجون اطریفل» است.

هلیله برای اکثر مشکلات چشمی مناسب است و می‌توانید از آن برای شست‌وشوی چشمان خود استفاده کنید. آب هلیله خاصیت ضدالتهابی و تسکین دهنده دارد و می‌تواند عفونت را کاهش می‌‌دهد. برای این کار هلیله شسته شده را یک شب در آب خیس کنید و صبح روز بعد چشمان خود را با همان آب شست‌وشو دهید.

حتی می‌توانید هسته آن را برای ۱۲ ساعت در آب خیس کنید و سپس از آب خارج کرده، آسیاب کنید و مانند خط چشم به چشم‌ها بکشید. این کار از آب مروارید جلوگیری می‌کند. همچنین برای درمان آب‌ریزش چشم نیز می‌توانید پوسته هلیلیه را آسیاب کنید و به چشم‌ها بکشید.

۸. خواص هلیله سیاه برای پوست

از دیگر خواص هلیله سیاه می‌توان به رفع حساسیت‌های پوستی اشاره کرد. خمیر هلیله سیاه راه حل خوبی برای درمان حساسیت پوستی به شمار می‌رود. برای تهیه خمیر هلیله می‌توانید میوه تازه هلیله را همراه با کمی آب جوشیده در هاون بسایید و خمیر به دست آمده را روی پوست قرار دهید.

۹. مشکلات تنفسی

پودر هلیله سیاه برای رفع سرفه، برونشیت و دیگر مشکلات تنفسی نیز توصیه می‌شود. شما باید حدود نصف قاشق چای‌خوری پودر هلیله را با کمی عسل ترکیب کنید، سپس قاشقی پر از آن را در دهان بگذارید و به آرامی بمکید.

۱۰. خواص هلیله سیاه برای مو

شاید از خواص هلیله سیاه برای جوانی و زیبایی شنیده‌ باشید. این میوه در علاوه بر کمک به درمان مشکلات پوستی در جلوگیری از سفید شدن مو هم موثر است. با کمک ترکیبات این میوه می‌توان مشکلات پوستی مثل آکنه، درماتیت و اگزما را از بین برد. برای این کار می‌توانید پودر هلیله را در آب جوش بریزید و با آن خمیر رقیقی تهیه کنید. صبر کنید تا خمیر خنک شود، سپس آن را مستقیم روی نواحی آزرده پوست بزنید. این کار جوش‌های فعلی را از بین می‌برد و از ایجاد جوش در آینده هم پیشگیری می‌کند.

اما برای استفاده از هلیله سیاه برای مو معمولا از روغن هلیله استفاده می‌کنند. برای تهیه روغن هلیله سیاه می‌توانید طبق دستور «روغن آمله» پیش بروید و به همان اندازه پودر هلیله را جایگزین کنید. آمله یا انگور فرنگی یکی دیگر از میوه‌های مورد استفاده در طب سنتی با خواص دارویی بسیار زیاد است. روغن هلیله سیاه تاثیر بسیار خوبی در کاهش ریزش مو و درمان شوره سر دارد و مصرف پودر آن به صورت منظم می‌تواند از سفیدی مو جلوگیری کند.

۱۱. کاهش درد مفاصل

خواص ضد التهابی هلیله می‌تواند تاثیر مثبتی در آرتروز، نقرس و دردهای مفصلی داشته باشد. افرادی که این مشکلات را دارند می‌توانند پس از مشورت با پزشک از هلیله استفاده کنند.

۱۲. کاهش میگرن و سردد

برای تسکین سردرد و میگرن می‌توانید هلیله سیاه را همراه با آب گرم آسیاب کنید و به پیشانی ماساژ دهید و اجازه دهید روی پیشانی بماند.

۱۳. درمان یبوست و اسهال

در طب سنتی از پودر پالپ‌های میوه هلیله علاوه بر تمیز کردن دستگاه گوارش، برای درمان اسهال مزمن نیز استفاده می‌شود. برای درمان اسهال می‌توانید یک قاشق غذاخوری پودر هلیله را با یک قاشق پر از عسل در کاسه خوب ترکیب و ترکیب را دو بار در روز میل کنید.

برای درمان یبوست باید پودر هلیله، «پودر برگ سنا» و «گل سرخ» را با هم ترکیب و به شکل قرص در بیاورید و هنگام یبوست با کمی آب میل کنید.

عوارض هلیله سیاه

در کنار تمام فواید، هلیله سیاه هم مانند بسیاری از گیاهان دارویی ممکن است عوارضی داشته باشد و مصرف آن برای برخی افراد ممنوع است. برخی از موارد منع مصرف و عوارض جانبی هلیله سیاه را ادامه می‌خوانید.

• اگر باردار یا در حال شیردهی هستید، نباید هلیله مصرف کنند.
• اگر بسیار لاغر هستید یا در انجام فعالیت‌هایی مثل دویدن یا راه رفتن دچار ضعف می‌شوید، نباید هلیله سیاه مصرف کنید.
• در ابتدای مصرف پودر هلیله ممکن است در برخی مواقع فرد دچار اسهال یا نفخ شکم شود که طبیعی است، اما اگر علائم بعد از یک یا دو روز برطرف نشد، باید مصرف هلیله را برای چند روز قطع کنید. اگر بعد از چند روز بهبود پیدا کردید می‌توانید با دوز کمتر دوباره مصرف هلیله را شروع کنید و عکس‌العمل بدن خود را ببینید.
• اگر در حال حاضر دچار کم آبی بدن یا اسهال شدید هستید، توصیه می‌شود هلیله سیاه مصرف نکنید، چرا که هلیله به شدت قابض است.
• کسانی که قصد جراحی دارند ۲ الی ۳ هفته قبل از جراحی مصرف هلیله را قطع کنند.
• کسانی که به هر دلیلی از خون‌ریزی شدید رنج می‌برند نباید هلیله مصرف کنند.
• با استفاده از هلیله سیاه می‌توان میزان قند خون بالا را کاهش داد و به طور کل این ماده برای کسانی که در خطر دیابت یا سندرم متابولیک هستند مفید است؛ اما ممکن است برای بیماران دیابتی که داروهای کاهش گلوکز مصرف می‌کنند مناسب نباشد. به همین جهت این افراد قبل از مصرف حتما باید با پزشک خود مشورت کنند.