جوهر قند و کاربرد آن

جوهر قند یا سدیم دیتیونیت ( Sodium dithionite ) یا بلانکت، پودری سفید رنگ با ترکیب گوگردی و کاربرد صنعتی دارد.

در صنایع رنگرزی برای از بین بردن رنگ و بازیافت کاغذ باطله مورد استفاده قرار می گیرد. در موارد معدودی برای زیست شناسی، زمین شناسی و عکاسی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده برای سلامت انسان مضر است و در هیچ جای دنیا، یک افزودنی غذایی محسوب نمی شود.

کاربردهای جوهر قند

کاربرد در صنعت

از بلانکیت به عنوان رنگ‌بر در صنایع استفاده می‌شود.

به عنوان مثال از آن برای حذف جوهر از روی کاغذ باطله و خمیر کاغذ استفاده می‌شود.

در رنگ‌بری خمیرکاغذ با استفاده از میزان ۰.۵ الی ۱ درصد از آن و زمان‌هایی بین ۳۰ تا۹۰ دقیقه مورد مطالعه قرار گرفته‌است.

کاربرد جوهر قند در صنایع غذایی

میزان مصرف مجاز آن در مواد غذائی کمتر از ۱۰ میلی‌گرم (پی‌پی‌ام) در لیتر است.

قند

جوهر قند ترکیبی گوگردی است که در قندریزی‌ها برای رنگبری و سفید کردن قندها استفاده می‌شود.

پس از حرارت دادن این ماده گاز SO2 تولید می‌شود که مقدار زیاد آن سرطان‌زا است.

به همین دلیل یکی از فاکتورهای کنترل کیفیت قند اندازه‌گیری میزان سولفور باقی مانده در آن است.

نان

در ایران در بعضی از نانوایی‌ها ( به خصوص در نانوایی های لواش و تافتون که طیف سفید دارند ) به صورت غیر مجاز از بالانکیت یا جوهر قند برای تخمیر و آماده‌سازی زود هنگام خمیر نان استفاده می‌کنند.

معایب استفاده از جوخر قند در نان

به دلیل افزایش ضریب ابتلا به سرطان، ازبین رفتن پرز روده و معده و بی‌اثرسازی آنتی‌اکسیدان‌ها و اختلال در گوارش، پوست و چشم از نظر ادارهٔ بهداشت مصرف آن در نان، غیرقانونی بوده و پیگیرد قانونی دارد. استفاده از جوهر قند اصلا شبیه به جوش شیرین نیست. جوش شیرین به صورت وسیع و در همه نانوایی‌ها استفاده می‌شد که البته عوارض گوارشی دارد و وزارت بهداشت تلاش کرد که استفاده از آن حذف شود. هرچند هنوز جوش شیرین به طور کامل حذف نشده اما اکنون استفاده از آن به حداقل رسیده است. دکتر رسول دیناروند، رییس سازمان غذا و دارو و معاون وزیر بهداشت: استفاده از جوهر قند در نان خیانت است

همینطور مصرف بلانکیت در تولید نبات هم موجب ایجاد عوارض کبدی می‌شود. همچنین نبات کالایی بسیار پرمصرف هست که از دوران نوزادی تا کهنسالی مصرف می‌‌‌‏شود. به خاطر ارزانی و مصرف زیاد تقلب بسیار زیادی هم در تولید نبات انجام می‌شود.

جوهر قند چه ماده ای است

یک ماده ی پودری شکل سفید رنگ کریستالی که با ترکیبات گوگردی به عنوان یک عامل کاهنده ی رنگ زدای جامد در صنایع مختلف از آن استفاده می شود. نام دیگر این ماده سدیم دیتیونیت و یا بلانکت می باشد. این ماده را می توان به راحتی حمل و نقل کرد و یا اینکه به مدت زیادی از آن البته به روش درست نگهداری نمود. 

کاربرد جوهر قند

همان طور که گفته شد جوهر قند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد که این صنایع شامل:

• صنعت خمیر و کاغذ

• صنعت رنگرزی

• تصفیه آب

• تصفیه گاز

• پردازش منسوجات چرمی

• بازیافت روغن های شیمیایی

• بازیافت کاغذ باطله (از بین بردن رنگ جوهر از روی کاغذ)

• عکاسی

• زیست و زمین شناسی

• خانگی

و متاسفانه در صنایع غذایی.

جوهر قند در صنعت غذایی

سالیان طولانیست که از ترکیبات گوگرد در صنایع غذایی استفاده می شود که این ترکیبات از خانواده ی جوهر قند می باشند. البته استفاده از این ماده به دلیل عوارض زیادی که بر روی سلامتی دارد بسیار مورد انتقاد سازمان غذا و دارو است. اما متاسفانه همچنان از این ماده در امور بیشماری مخصوصا در ایران استفاده می شود. از جمله مواردی که در کشور از این ماده در آن استفاده می کنند،تهیه خمیر نان است که برای تخمیر و آماده سازی خمیر مقداری از این ماده در آن ریخته می شود. نان های سفید لواش و تافتون از جمله این نان ها هستند.مورد دیگر استفاده در تولید آبنبات های سفید است. و یا برای سفید تر شدن قند و شکر از این ماده استفاده می کنند. در رنگ های خوراکی نیز برای بالا بردن کیفیت رنگ مورد استفاده قرار می گیرد. 

عوارض جوهر قند بر سلامتی

همان طور که گفته شد این ماده تاثیر فراوانی به مرور زمان بر روی سلامتی دارد و به عنوان یک ماده شیمیایی نباید مورد استفاده در صنایع غذایی قرار بگیرد. از جمله عوارض این ماده از بین بردن پرزهای مفید روده است و همین طور تاثیر منفی بر دیواره ی معده که هر دوی این موارد مشکلات گوارشی را برای انسان به همراه دارد. از دیگر تاثیرات منفی جوهر قند بر روی سلامتی از بین بردن آنتی اکسیدان بدن است که نقش مهمی در حفظ سطح ایمنی بدن در مقابل بیماری ها دارد. تمامی این موارد البته زمانی ایجاد می شود که مقدار جوهر قند از مقادیر تعیین شده بیشتر باشد که مستقیما بر روی سلامتی تاثیر می گذارد.

نحوه ی نگهداری جوهر قند

نگهداری از جوهر قند به دلیل واکنش پذیر بودن این ماده ی شیمیای بسیار اهمیت دارد، زیرا این ماده می تواند با در معرض قرار گرفتن با مقدار کمی آب، هوا یا رطوبت به راحتی تجزیه شود. از تجزیه ی این ماده شیمیایی با اکسیدان موجود در موارد گفته شده خطر انفجار و آزاد سازی مواد سمی اتفاق می افتد. بنابر این نگهداری از آن باید با دقت و در بشکه های آهنی تمیز دور از گرما و نور انجام شود.