ترشک گیاهی با برگ های سبز و خواص جادویی است. این گیاه جایگاه خاصی در طب سنتی دارد. برگ های ترشک خوراکی هستند و در برخی مناطق به عنوان سبزی در کنار غذا یا در تهیه برخی غذا ها مورد استفاده قرار می گیرد. ترشک خواص دارویی و سلامتی بی نظیری دارد.

ترشک چیست؟

ترشک (Spinach dock ) یک گیاه دارویی بی نظیر است که انواع مختلفی دارد و از خانواده گندم سیاه می باشد. این گیاه گلدار است و معمولا در اوسط بهار گل می دهد. ترشک در مناطق مرطوب به خوبی رشد می کند. این گیاه تک جنسیتی است و از تمام قسمت های آن برای مصارف دارویی استفاده می شود. ترشک در آشپزی نیز مورد استفاده قرار می گیرد اما در ایران استفاده از این گیاه چندان رایج نیست. گیاه ترشک حاوی فیبر قابل توجهی است. این گیاه همچنین درصد خوبی از مواد معدنی همچون کلسیم، آهن، منیزیم، سدیم، پتاسیم، فسفر و فلز روی را دارا می باشد. ویتامین های A و C و نیز اسید فولیک نیز در این گیاه. باارزش یافت می شود. از برگ های تازه گیاه ترشک می توان به عنوان سبزی در کنار غذا یا تهیه سالاد، انواع سوپ ها و غذاها استفاده کرد. این گیاه طعم ترش و لیمویی دارد و با اینکه میزان کالری آن بسیار ناچیز است اما منبع خوبی از فیبر و مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت بدن می باشد.

فواید ترشک

همانطور که اشاره کردیم گیاه ترشک خواص دارویی متعددی دارد که در ادامه به شرح برخی از آنها خواهیم پرداخت.

کاهش فشار خون

فشار خون بالا بیماری رایج و مزمنی آیت که اغلب افراد که دچار سن بالا یا اضافه وزن هستند به آن دچار می شود.

فشار وارد بر رگهای خونی در این بیماری بیش از حد معمول بوده و قلب برای خونرسانی به بافت های مختلف بدن فشار زیادی را تحمل می کند.

اغلب علت ایجاد فشار خون بالا، وجود گرفتگی یا تنگ شدن عروق نیز می باشد.

از آنجایی که برگ های گیاه ترشک حاوی مقادیر بالایی پتاسیم هستند، مصرف منظم آن قطعا به کاهش فشار روی رگ های خونی بدن کمک می کند و در نتیجه سطح فشار خون را تنظیم می کند .

این گیاه به کاهش فشار خون و مبارزه با هرگونه مشکلی که ممکن است باعث بیماری قلبی و عروقی شود کمک می کند.

پیشگیری از سرطان

سرطان بیماری رایج قرن حاضر است، در این بیماری سلول های قسمت های مختلف بدن از روند عادی فعالیت خارج شده و شروع به رشد غیر عادی می کنند.

وجود عواملی همچون رادیکال های آزاد در بدن، تغذیه نامناسب، سبک زندگی نادرست و… از علل اصلی ایجاد انواع سرطان ها می باشند.

ترشک حاوی سطوح بالایی از ویتامین A و ویتامین C است که این برگ‌های سبز را به یک منبع حمایتی طبیعی و عالی برای سیستم ایمنی بدن تبدیل می‌کند، بنابراین ترشک ممکن است به مبارزه با سرطان کمک کند.

در واقع ترشک حاوی اسید اگزالیک است که به مقدار کم برای مبارزه با تومورهای سرطانی و از بین بردن رادیکال های آزاد ایجاد کننده تومور استفاده می شود.

این گیاه همچنین منبع خوبی از ویتامین B9 است.برگ های آن همچنین حاوی کلروفیل و کاروتنوئیدها و ویتامین ها و مواد معدنی زیادی است که نقش مهمی در مبارزه با سرطان سینه دارند.

خاصیت ادرار آوری

ترشک، حاوی فلاونوئیدها و همچنین اسید پروتوکاتیک و سایر آنتی اکسیدان ها است که به نوبه خود به عنوان یک ادرارآور عمل می کنند و اثر ملین دارد و به پاکسازی سموم از بدن کمک می کند.

استفاده از مواد غذایی و گیاهانی که باعث افزایش دفعات ادرار در فرد می شوند به پاکسازی مواد دفعی کمک کرده و از تجمع این مواد مضر در بدن جلوگیری می کند.

رفع کم خونی

سطح قابل توجه آهن موجود در گیاه ترشک می تواند تولید گلبول های قرمز خون را افزایش داده و از کم خونی ناشی از فقر آهن جلوگیری کند.

آهن برای گلبول های قرمز برای حمل اکسیژن از ریه ها به بقیه بدن ضروری است.

افزایش گردش اکسیژن در سراسر بدن در اندام های حیاتی باعث افزایش رشد مو ، افزایش سطح انرژی و تسریع روند بهبودی و بهبود عملکرد ارگان های حیاتی بدن می شود.

ارتقا سلامت چشم

ویتامین A که به وفور و به نسبت زیاد در ترشک یافت می شود ارتباط تنگاتنگی با سلامت چشم دارد.

بنابراین خوردن این گیاه به بهبود بینایی و کاهش احتمال ابتلا به انواع بیماری های چشمی مانند: آب مروارید، که اغلب در اثر کهولت سن و پیر چشمی ایجاد می شود، کمک می کند.

افزایش قدرت ایمنی

ترشک دارای آنتی اکسیدان های قوی همچون ویتامین های A و C می باشد که نقش موثری در افزایش قوای ایمنی دارند و از بروز بیماری های مختلف و عفونت ها در بدن جلوگیری می کنند.

مصرف ترشک با تقویت سیستم ایمنی بدن باعث کاهش قابل توجه احتمال ابتلا به بیماری های مختلف همچون سرماخوردگی و آنفولانزا و حتی سرطان می شود.

بهبود گوارش

محتوای بالای فیبر موجود در ترشک آن را به یک گیاه سالم و مفید برای بهبود گوارش و حفظ سلامت سیستم گوارش تبدیل کرده است.

وجود فیبر بالا در غذا ها باعث حرکت بهتر غذا در طول دستگاه گوارش شده و از بروز مشکلاتی همچون اسهال، یبوست، نفخ و اسپاسم های گوارشی تا حدود زیادی جلوگیری می کند.

همچنین وجود فیبر محلول در رژیم غذایی با کاهش سطح کلسترول خون به حفظ سلامت قلب و عروق نیز کمک می کند.

حفظ سلامت کبد

برخی تحقیقات نشان از این دارد که ترشک می تواند در حفظ سلامت کبد و جلوگیری از بیماری های کبدی همچون کبد چرب و سیروز کبد موثر باشد.

البته تحقیقات در این زمینه کافی نیست و تنها روی حیوانات مبتلا به نارسایی های کبدی نتایج امید بخشی حاصل شده است.

از این رو محققان احتمال می دهند استفاده از ترشک در مورد انسان نیز می تواند باعث بهبود عملکرد کبد و سلامت این ارگان حیاتی شود.

مفید برای پوست

پوست جوان و شاداب از جمله نشانه های اولیه سلامتی است که هر کسی آرزوی آن را دارد.

گیاه ترشک سرشار از ویتامین C و ویتامین A است، دو آنتی اکسیدان موثر در حفظ سلامت و جوانی پوست.

از آن برای درمان بسیاری از مشکلات و بیماری های پوستی به روش های مختلفی استفاده می شود، از جمله:

برای از بین بردن کچلی و خارش و مبارزه با خشکی پوست، از برگ خشک ترشک بخورید.

برای جلوگیری از چین و چروک و سفت شدن پوست، از برگ ترشک به صورت موضعی روی صورت استفاده کنید.

برگ های تازه ترشک را آسیاب کرده و مایع خارج شده از آن ها را صاف کنید، سپس آن را به صورت موضعی روی نواحی خارش دار و تحریک شده پوست بمالید تا درمان شوند.

کاهش ترشح شیر مادر

یکی از فواید کاربردی گیاه ترشک، تاثیر آن در کاهش ترشح شیر مادران شیرده می باشد.

این ویژگی زمانی از شیر گرفتن کودک به کار می آید. استفاده از ترشک در این مقطع زمانی باعث کاهش قابل توجه شیر مادر می شود.

وقتی مادر کودک خود را از شیر می گیرد. ترشح شیر باعث ایجاد درد و سفت شدن سینه ها می گردد که بسیار آزار دهنده است.

بهبود بیماری های تنفسی

ترشک برای دفع و کاهش ترشح بلغم در بدن مفید است. از این رو می توان از این گیاه برای کنترل بیماری های تنفسی همچون سرماخوردگی با آبریزش بینی و خلط همراه است، استفاده کرد.

این گیاه همچنین درد و تورم گلو را کاهش داده و از بروز عفونت های باکتریایی در مجاری تنفسی جلوگیری می کند.

دیگر فواید گیاه ترشک

بهبود گردش خون و افزایش سطح انرژی در بدن.
کنترل سطح قند خون در بیماران دیابتی
مبارزه با زخم های دهان
تقویت استخوان ها و بهبود سلامت آنها.
کاهش وزن.
درمان بی خوابی.
تسریع در بهبود زخم.

هشدار ها و خطرات

با وجود فواید بسیار گیاه ترشک ، در اینجا به برخی از هشدارها و خطرات مرتبط با خوردن آن نیز اشاره می کنیم:

-ترشک، حاوی یک ماده سمی به نام اسید اگزالیک است، بنابراین مصرف برگ خاکشیر به دلیل ترس از سنگ کلیه ترجیح داده می شود .
-بهتر است ترشک را در ظرف آهنی یا آلومینیومی نپزید، زیرا طعم فلزی ناخوشایندی پیدا می کند.
-بهتر است از برگ های آبدار و کوچک به جای برگ های بزرگ استفاده کنید، زیرا برگ های بزرگتر، ممکن است حاوی سطوح بالاتر اسید اگزالیک باشند.

موارد منع مصرف گیاه ترشک

ترجیحاً این گروه ها از ترشک کاملا خودداری کنند:
-خانم های باردار
-خانم های شیرده نه در زمان از شیر گرفتن.
-کودکان خردسال
-بیماران مبتلا به آسم.