خواص اسفرزه برای لاغری و هزار خاصیت دیگر که نمی‌دانستید

اسفرزه یا بارهنگ تخم‌مرغی به انگلیسی Plantago ovata چیست.

در دنیای امروز، استفاده از گیاهان دارویی در طب سنتی و حتی نوین جای خود را باز کرده است و برای بیماری‌های صعب‌العلاج نیز می‌توان به آن‌ها امید داشت. برای مثال از خواص اسفرزه برای لاغری و درمان هزاران مشکل و بیماری دیگر استفاده می‌شود. گیاه اسفرزه اثرات درمانی زیادی دارد. در این مقاله به بررسی اینکه اسفرزه چیست و خواص اسفرزه برای لاغری و ارزش غذایی این گیاه مفید و عوارضی که برای بدن دارد می‌پردازیم. خرید اسفرزه با بهترین قیمت از سایت عطاری پخش (https://attaripakhsh.com/).

اسفرزه چیست؟

اسفرزه نوعی فیبر است که از پوسته تخم گیاه Plantago ovata  به دست می‌آید. این گیاه، علفی و چند ساله است و ارتفاع آن از 10 تا 35 سانتی‌متر می‌رسد. دارای برگ‌های باریک، دراز و نوک تیز است که به دلیل نداشتن ساقه از روی زمین شاخ و برگ گرفته‌اند.

بخش مورد استفاده این گیاه دانه‌های آن است که قایقی شکل هستند و طول آن‌ها تا ۳ میلی‌متر می‌رسد. این گیاه، بومی آسیاست و بیشتر در هندوستان رشد می‌کند، اما در سایر مناطق جهان نیز یافت می‌شود.

اسفرزه با نام‌های تجاری مختلفی از جمله پسیلیوم، متاموسیل، ریگولوئید در بازار موجود است، اما بیشتر با نام پسیلیوم یا همان اسفرزه شناخته می‌شود. بالواقع، اسفرزه نوعی فیبر محلول است؛ یعنی بدون تجزیه و جذب کامل از روده عبور می‌کند و در عین حال جذب کننده آب است که همین ویژگی خواص زیادی برای بدن دارد.

ارزش غذایی اسفرزه چیست؟

این گیاه غنی از ویتامین‌های مختلف است و حاوی کلسیم، آهن، پتاسیم و چربی می‌باشد.

اسفرزه را به عنوان یک ملین خوب می‌شناسند؛ چرا که هر دانه اسفرزه به اندازه ده برابر حجم خودش متورم می‌شود و به شکل ژلاتینی درمی‌آید و لعاب به دست آمده آن خورده می‌شود. به صورت کلی، یک فنجان از این گیاه حاوی این میزان ارزش غذایی می‌باشد:

• کالری: ۳۵
• چربی کل: ۷/۰ گرم
• چربی اشباع: ۱/۰ گرم
• چربی اشباع نشده: ۳/۰ گرم
• چربی تک غیر اشباع: ۱/۰ گرم
• کلسترول: ۰ میلی‌گرم
• سدیم: ۳/۰ میلی‌گرم
• پتاسیم: ۱۸۹ میلی‌گرم
• کربوهیدرات: ۱۰ گرم
• فیبر رژیمی: ۸/۶ گرم
• شکر: ۱/۰ گرم
• پروتئین: ۵/۲ گرم
• کلسیم: ۱۲ میلی‌گرم
• آهن: ۷/۱ میلی‌گرم

خواص اسفرزه چیست؟

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، اسفرزه یک فیبر محلول است و در عین حال سرشار از پروبیوتیک است که در طب سنتی کاربردهای زیادی دارد. علاوه براین، به صورت پوسته، کپسول، گرانول و پودر در بازار عرضه می‌شود. در این قسمت به خواص این گیاه پرخاصیت اشاره خواهیم کرد:

رفع یبوست

اسفرزه یک ملین قوی است؛ این گیاه آب را در روده جذب کرده و حرکات آن را تسهیل می‌نماید و به دنبال آن از نفخ شکم جلوگیری می‌نماید.

به علاوه، با چسبیدن به غذای نیمه هضم شده، غذا را به سرعت از معده به روده کوچک می‌برد و با جذب آب باعث افزایش حجم مدفوع می‌شود. شما می‌توانید از اسفرزه به عنوان یک دارو برای کاهش یبوست خود در رژیم غذایی استفاده کنید.

این گیاه به افراد مبتلا به بیماری سندروم روده تحریک پذیر  که نوعی اختلال در عملکرد روده است نیز کمک می‌کند.

کنترل کننده دیابت و کاهش دهنده فشار خون

مصرف مکمل‌های فیبر از جمله اسفرزه، شاخص قندی در غذاها را کنترل کرده و از این طریق به کاهش سطح انسولین و قند خون کمک می‌کند. علاوه براین، بیماری دیابت را در افراد مبتلا کنترل می‌نماید.

لعاب و ژلاتین به وجود آمده از اسفرزه، هضم غذا را کند کرده و به دنبال آن سطح قند خون و دیابت را تنظیم می‌نماید. مصرف روزانه حداقل ۱۰ گرم از گیاه اسفرزه می‌تواند در کاهش قند خون تاثیر زیادی داشته باشد.

همچنین، پزشکان توصیه می‌کنند که افراد مبتلا به دیابت برای حفظ تعادل انسولین و قند خون خود مراقب رژیم غذایی که استفاده می‌کنند نیز باشند و حتما مصرف اسفرزه را در میان‌ وعده خود بگنجانند.

محافظ کبد و کلسترول خون

اسفرزه به چربی‌ها و اسیدهای صفراوی متصل می‌شود و به دفع سموم از کبد کمک می‌کند. علاوه براین، در فرآیند جایگزینی اسیدهای صفراوی کبد از کلسترول برای تولید بیشتر استفاده می‌کند و در نتیجه، سطح کلسترول نیز کاهش می‌یابد.

در یک مطالعه تحقیقاتی در آمریکا، کلسترول بد (LDL) در 47 شرکت کننده سالم، تنها بعد از مصرف 6 گرم گیاه اسفرزه به صورت روزانه و طی 6 هفته به طرز عجیبی کاهش یافت.

تقویت کننده قلب و عروق 

فیبرهای محلول در آب از جمله اسفرزه، باعث تنظیم فشار خون شده و خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهد. به علاوه، این گیاه در کاهش تری گلیسیرید خون نیز موثر است و از خطر ابتلا به سکته مغزی و دیابت نوع ۲ جلوگیری می‌کند.

دارای خواص پروبیوتیک و بهبود دهنده دستگاه گوارش

خاصیت پروبیوتیک موجود در اسفرزه باکتری‌های مفید روده را تغذیه کرده و به رشد آن‌ها کمک می‌کند.  این باکتری‌ها بخش کوچکی از گیاه اسفرزه را تخمیر کرده و از این طریق باعث تقویت و بهبود علائم گوارشی در افراد می‌شوند.

رفع کیست تخمدان و عفونت‌های رحم 

جالب است بدانید که اسفرزه در درمان عفونت‌های ناشی از رحم و کیست تخمدان بسیار مفید است. مطالعات بسیار زیادی در آمریکا نشان می‌دهد که خوردن اسفرزه در وعده صبحانه و به صورت ناشتا می‌تواند در رفع عفونت رحمی، خارش واژن و بهبود کیست تخمدان بسیار موثر باشد. علاوه براین، مصرف این گیاه به کنترل خونریزی‌های شدید در قاعدگی کمک می‌کند.

دفع عفونت و سموم و بهبود سرماخوردگی

ریختن گیاه اسفرزه در آب جوش باعث درست شدن یک محلول لعاب‌دار و ژلاتینی می‌شود که به همراه خاکشیر و تخم شربتی می‌تواند در بهبود گلودرد و سرماخوردگی تاثیرگذار باشد. همچنین، این گیاه سموم و عفونت‌های بدن را به طور کامل دفع می‌کند.

کمک به درمان سنگ کیسه صفرا 

فیبر بالای موجود در اسفرزه، به درمان سنگ کیسه صفرا کمک کرده و با جذب میزان بالای آب مانع از بروز این سنگ‌ها می‌شود.

بهبود بیماری آسم

تحقیقات نشان داده است که اسفرزه برای ریه فوق‌العاده مفید است و در طولانی مدت به بهبود بیماری آسم کمک می‌کند. کافی است دو قاشق از گیاه اسفرزه را در آب گرم بریزید و هر روز صبح بعد از بیدار شدن از خواب میل کنید؛ پس از ده روز تاثیر آن را در تنفس خود خواهید دید.

درمان اسهال

تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف گیاه اسفرزه در تسکین و درمان بیماری اسهال موثر است. این گیاه با عمل جذب کردن آب، ضخامت و حجم مدفوع را افزایش داده و عبور آن را از روده بزرگ کند می‌کند.

یک مطالعه قدیمی در آمریکا نشان می‌دهد که مصرف اسفرزه به طور قابل توجهی برون روی و اسهال را در ۳۰ نفر از بیمارانی که تحت نظر پزشک برای پرتودرمانی بودند کاهش داده است.

بنابراین، اسفرزه همان‌طور که گفتیم، هم از بروز یبوست جلوگیری می‌کند و هم اسهال را کاهش می‌دهد.

کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن

اسفرزه دارای خاصیت پروبیوتیک است؛ پروبیوتیک ماده‌ای است که برای رشد باکتری‌های مفید روده لازم است.

باکتری‌های مفید علاوه بر عملکرد دستگاه گوارش، روی سیستم ایمنی بدن نیز تاثیر می‌گذارند و بدن شما در این شرایط بهتر می‌تواند با عفونت‌ها مبارزه کند. به علاوه، التهاب بدن کاهش می‌یابد و سلول‌های سالم در بدن حفظ می‌شوند.

شفافیت پوست 

حتما این جمله را از پزشکان طب سنتی شنیده‌اید که می‌گویند:”هرچقدر اجابت مزاج بهتری داشته باشید، سموم و عفونت‌ها سریع‌تر از بدن شما خارج می‌شوند”. مصرف اسفرزه به صورت پودر باعث اجابت مزاج بهتر شده و از این طریق به دفع سموم و عفونت بیشتر از بدن شما کمک می‌کند.

برای این کار، کافیست که اسفرزه و عسل را در یک لیوان آب ولرم بریزید و قبل از خوابیدن هر شب مصرف کنید و معجزه اش را ببینید!

از طرفی، اسفرزه دارای خاصیت پاکسازی و لایه برداری است که شما می‌توانید برای درست کردن اسکراب صورت از آن استفاده کنید و پوست خود را شفاف کنید؛ چرا که این گیاه به سبب درخشان کنندگی پوست از محبوبیت خاصی برخوردار است.

بهبود اختلالات تیروئیدی

افزایش فیبر در رژیم غذایی در عملکرد صحیح تیروئید بسیار مفید است؛ چرا که اگر روده عملکرد مناسبی نداشته باشد، سموم و فلزات سنگین بدن می‌تواند به غده تیروئید آسیب برساند.

مصرف اسفرزه با خاصیت پروبیوتیک و غنی از فیبری که دارد به اختلالات تیروئیدی کمک کرده و در بهبود آن بسیار موثر است.

بهبود بیماری هموروئید

هموروئید یا بواسیر به گشاد شدن رگ‌های قسمت تحتانی مقعد گفته می‌شود که به کنترل مدفوع شما کمک می‌کنند. اگر این رگ‌ها ملتهب یا متورم شوند و اجابت مزاج شما با درد و خونریزی همراه باشد، بهتر است در این شرایط به یک پزشک مراجعه کنید؛ چرا که شما مشکوک به بیماری هموروئید هستید.

مصرف اسفرزه به نرم شدن مدفوع و کاهش درد ناشی از بیماری هموروئید کمک کرده و باعث می‌شود که اجابت مزاج راحت‌تری داشته باشید.

سلامت روان

جالب است بدانید که گیاه اسفرزه در افزایش تمرکز و سلامت ذهن و روان شما نقش موثری را ایفا می‌کند. این گیاه پرخاصیت و ریز خستگی ناشی از استرس و تنش روزانه شما را کاهش داده و سطح انرژی شما را برای انجام هر فعالیتی با حداکثر بازدهی افزایش می‌دهد. شما می‌توانید در شب‌های ماه مبارک رمضان از شربت اسفرزه به همراه خاکشیر و تخم شربتی استفاده کنید. این شربت برای از بین بردن خستگی شما فوق العاده است و عطش شما را در طول روز برطرف می‌سازد.

اسفرزه برای لاغری

اسفرزه برای لاغری مفید است، چرا که:

سرشار از فیبر است

فیبر یکی از موثرترین و در عین حال ارزان‌ترین ماده موجود برای تناسب اندام و کاهش وزن است. این ماده مغذی، با کاهش دادن جذب قند خون در رگ‌ها و دادن احساس سیری به شما، در کنترل اشتهای ناشی از مشکلات هورمونی، مشکلات روانی و… و بالا بردن عملکرد دستگاه گوارش به شما در کاهش وزن بسیار کمک می‌کند. چیزی که اسفرزه را از بقیه فیبرها متمایز می‌کند، محلول بودن آن است.

فیبر علاوه بر خواصی که ذکر کردیم، به زیاد شدن حجم مدفوع نیز کمک می‌کند و باعث می‌شود که شما دفع راحت‌تری در دوران رژیم خود داشته باشید.

فاقد قند و چربی است

این گیاه عملا هیچ ماده مغذی دیگری مانند قند یا چربی ندارد. کالری این ماده‌ی پر ارزش بسیار پایین است و برخلاف سبزیجات می‌توانید آن را به صورت مکمل نیز مصرف کنید. اگر در رژیم غذایی خود از خوردن سبزیجات خسته شده‌اید و یا مصرف سبزیجات را دوست ندارید، پیشنهاد ما به شما مصرف مکمل اسفرزه (پسیلیوم) است.

احساس گرسنگی را برطرف می‌کند

همچنین، مصرف این گیاه برای کسانی که دائما دوست دارند دهانشان بجنبد و چیزی بخورند بسیار تاثیرگذار است؛ چرا که احساس گرسنگی آن‌ها را برطرف می‌کند. دوباره اینجا نیز پای فیبر درمیان است. فیبر موجود در این ماده، موجب دیر هضم شدن و در نتیجه احساس گرسنگی کمتر در شما می‌شود.

برای کاهش وزن لازم است چه میزان فیبر به صورت روزانه مصرف کنید؟

پزشکان میزان مصرف روزانه فیبر را ۲۵ گرم در روز مشخص کرده‌اند که این عدد می‌تواند پایین‌تر هم باشد. اما افرادی که علاقمند به کاهش وزن هستند می‌توانند حداقل ۳۰ گرم در روز و حداکثر ۵۰ گرم نیز از فیبر استفاده کنند.

اما مقدار مورد نیاز هر فرد، به سن، فعالیت بدنی، وزن و قد او بستگی دارد. اگر روزانه پنج تا ده عدد میوه و سبزی مصرف کنید، به راحتی می‌توانید حداقل ۲۵ گرم توصیه شده را برآورده کنید.

جالب است بدانید که حتی اگر ۲۵ گرم فیبر از غذاها دریافت کنید، باز هم مصرف گیاه اسفرزه می‌تواند به شما برای کاهش وزن کمک کند. پس مصرف گیاه اسفرزه را در طول دوره رژیم غذایی خود به هیچ وجه فراموش نکنید.

عوارض مصرف اسفرزه

از آنجایی که اکثر افرادی که از رژیم غیر اصولی استفاده می‌کنند، فیبر غذایی محلول به اندازه کافی به آن‌ها نمی‌رسد. به همین خاطر، به یکباره مقدار زیادی فیبر را وارد بدن خود می‌کنند که این موضوع می‌تواند به ناراحتی‌های روده و گوارش منجر شود.

مصرف بیش از حد اسفرزه یا به یکبار مصرف کردن حجم زیادی از آن نیز باعث ایجاد عوارضی در بدن می‌شود که عبارت است از:

• گاز معده
• نفخ شکمی
• اسهال
• اجابت مزاج‌های مکرر
• مدفوع شل
• تهوع
• استفراغ
• درد و گرفتگی معده و شکم
• کم آب شدن بدن

علاوه براین، اگر برای اولین بار مصرف مکمل اسفرزه یا هر مکمل دیگری را شروع می‌کنید، مراقب هرگونه واکنش‌های آلرژیکی باشید و در صورت مشاهده هر عارضه‌ای فورا به پزشک مراجعه کنید:

• تورم در اطراف صورت و گلو
• بثورات پوستی یا کهیر
• خارش پوست یا چشم
• مشکل در بلع
• مشکل در نفس کشیدن

طریقه مصرف اسفرزه

مطالعات پزشکی توصیه می‌کنند که برای دریافت خواص اسفرزه برای لاغری، بهتر است این گیاه را حدود بیست دقیقه قبل از غذا با یک لیوان آب مصرف کنید. مصرف این گیاه به مدت ۱۴ روز به صورت زیر می‌تواند سلامت دستگاه گوارش را بهبود داده و به نوعی در کاهش وزن نیز موثر باشد:

مرحله اول: یک قاشق غذاخوری اسفرزه را در یک لیوان خالی بریزید.

مرحله دوم: آب را به لیوان محتوی اسفرزه اضافه کنید.

مرحله سوم: به مدت ۵ ثانیه آن را کاملا به هم بزنید تا مخلوط به دست آمده غلیظ شود.

مرحله چهارم: محلول آب و اسفرزه را سریعا بنوشید!

مرحله پنجم: برای جذب بالاتر، بعد از خوردن محلول، یک لیوان دیگر آب میل کنید.

 دوز پیشنهادی برای مصرف گیاه اسفرزه

دوزهای متداول مصرف این گیاه بین ۵ تا ۲۵ گرم به همراه غذا و حداقل یک بار در روز است. با این حال، توصیه می‌شود که بیش از حد مجاز این گیاه را استفاده نکنید و پس از مصرف، در طول روز به طور منظم آب فراوان بنوشید.

به عنوان یک مکمل، خوردن ۵ گرم از اسفرزه با یک لیوان آب سه بار در روز بلامانع است. اما اگر شما را اذیت می‌کند، می‌توانید دوز مصرفی را به تدریج افزایش دهید تا معده و روده شما با این ماده سازگار شوند.

بهتر است به توصیه‌های روی بسته بندی به دقت توجه کنید و حتی الامکان با یک متخصص مشورت نمایید.

سوالات متداول خواص اسفرزه

چگونه اسفرزه به لاغری کمک می‌کند؟

اسفرزه سرشار از فیبر است که این فیبر برای کاهش وزن فوق‌العاده است. علاوه بر این احساس سیری ایجاد می‌کند و موجب می‌شود تمایل کمتری به پرخوری داشته باشید.

عوارض مصرف بیش از حد اسفرزه چیست؟

مصرف بیش از حد اسفرزه یا به یکبار مصرف کردن حجم زیادی از آن نیز باعث ایجاد عوارضی در بدن می‌شود که عبارت است از:

• گاز معده
• نفخ شکمی
• اسهال
• اجابت مزاج‌های مکرر
• مدفوع شل
• تهوع
• استفراغ
• درد و گرفتگی معده و شکم
• کم آب شدن بدن

میزان مصرف مجاز اسفرزه در روز چقدر است؟

دوزهای متداول مصرف این گیاه بین ۵ تا ۲۵ گرم به همراه غذا و حداقل یک بار در روز است. با این حال، توصیه می‌شود که بیش از حد مجاز این گیاه را استفاده نکنید و پس از مصرف، در طول روز به طور منظم آب فراوان بنوشید.

آنچه از خواص اسفرزه آموختیم

در بین گیاهان دارویی، خواص اسفرزه برای لاغری، درمان یبوست، اسهال، مشکلات تیروئیدی، دیابت، عفونت‌ها، کیست تخمدان، کبد، سرماخوردگی و… بسیار موثر است. اسفرزه با دارا بودن فیبر و پروبیوتیک به حرکات منظم روده‌ها کمک کرده و سموم زیادی را از بدن دفع می‌نماید. علاوه براین، در رژیم غذایی نیز نقش بزرگی را ایفا می‌کند؛ چرا که به دلیل فیبر کافی به افراد احساس سیری داده و اشتهای آن‌ها را نسبت به غذا خوردن کاهش می‌دهد. در کنار خواص و فواید این گیاه، مصرف بیش از حد فیبر نیز می‌تواند منجر به ناراحتی‌های گوارشی برای افراد شود، از این رو توصیه می‌شود که در حد اعتدال آن را مصرف کنید و اگر دچار واکنش‌های آلرژیکی شدید حتما به پزشک مراجعه نمایید.

آشنایی با گیاه اسفرزه ( 10 خاصیت درمانی + عوارض)

به موضوع جالبی در دنیای گیاهان خوش آمدید! در اینجا ما درباره یکی از گیاهان پرطرفدار و معجزه آسای دنیای گیاهان صحبت خواهیم کرد: "اسفرزه"، گیاهی علفی، چند ساله و به ارتفاع 10 سانتی متر. برگ‌های این گیاه کشیده، باریک، نوک تیز و کرک دار است که به علت فقدان ساقه، از روی زمین منشعب شده‌اند. گل‌های اسفرزه کوچک، سفید رنگ به صورت اجتماع سنبله و به حالت استوانه‌ای به ارتفاع 2 سانتی متر بر روی دم گل‌هایی به طول تا 9 سانتی متر قرار گرفته‌اند.

قسمت مورد استفاده‌ی گیاه، دانه‌های آن است که قایقی شکل و نهایتا تا سه میلی‌متر طول دارند. دانه‌های گیاه به رنگ خاکستری مایل به صورتی بوده که دارای خطی قهوه‌ای رنگ در طول قسمت مقعر می‌باشند. جالب است بدانید زمان جمع آوری این دانه‌ها، اواسط تابستان است.

اسفرزه اصلی‌ترین منبع فیبر محلول در جهان بوده و به دلیل خواص بی‌شماری که دارد، در درمان بسیاری از بیماری‌ها مؤثر است. این گیاه به دلیل محتوای زیاد فیبر خود، مفید برای کنترل قند خون، کاهش کلسترول و پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی می باشد.

بسیاری از مردم به دلیل خواص شفابخش آن برای سلامتی، از این گیاه معجزه آسا استفاده می‌کنند. در این مطلب قصد داریم که در مورد خصوصیات و خواص شفابخش اسفرزه بیشتر بدانیم و با فواید درمانی و معجزه آسای گیاه اسفرزه آشنا شویم.

اسفرزه از کجا آمده و در کجا رشد می کند؟ تاریخچه و منبع جغرافیایی

اسفرزه (به انگلیسی:fleawort) با نام علمی Plantago ovata گیاهی از خانواده چاشنیان (Plantaginaceae) و جنس اسفرزه (Plantago) است. این گیاه در مناطق گرمسیری و معتدل قاره‌ای و آسیای مرکزی و به ویژه در ایران، هند، پاکستان و افغانستان و همچنین در بسیاری از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی یافت می‌شود.

این گیاه، بومی ایران و هندوستان است و در کشورهای هم جوار نیز کشت می‌شود و از ایران، پاکستان و هندوستان به دیگر نقاط جهان صادر می‌گردد. اسفرزه در نواحی گسترده‌ای از شمال ایران از دشت گرگان گرفته تا رودبار (بین چالوس و رشت)، گیلان بین منجیل و پاچنار (مسیر قزوین تا رشت)، لرستان، کردستان، چهارمحال و بختیاری، اصفهان، ایلام، پشت کوه مهران، شوش، فارس (تخت جمشید و لار)، کرمان (نزدیک بم)، مسجد سلیمان و بوشهر ایران، به وفور دیده می شود. 

استفاده از اسفرزه به دوران باستان باز می‌گردد و در ادبیات قدیمی ایران نیز اشاره‌هایی به خواص درمانی این گیاه وجود دارد. استفاده آن در اروپا، آمریکای شمالی، هندوستان و نیوزیلند بسیار زیاد بوده و چون انگلیسی‌ها این گیاه را در بسیاری از جاها گسترش داده‌اند، به نام پای مرد انگلیسی مشهور شده است.

در طول تاریخ، اسفرزه به عنوان یک داروی طبیعی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مانند: یبوست، سرطان، دیابت، بیماری‌های قلبی، التهابات دستگاه گوارش و پوستی به کار رفته است و در حال حاضر، به عنوان یک مکمل غذایی و داروی گیاهی در سراسر جهان شناخته می شود.

نام‌های دیگر اسفرزه عبارتند از: اسپرزه، اسبرزه، اسفیدش، اسفیوس، اسپغل، اسپغول، سفیدخوش، شکم پاره، قارنی یارخ، قارنی یاروق، بذر قطور، بذر قطونا، حشیشه، البراغیث، تبکو و برغوشی.

ترکیبات گیاه اسفرزه

ترکیبات مهمی که در اسفرزه وجود دارند، شامل فیبر، مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم و آهن، ویتامین‌های گروه B، کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها و چربی‌های نامحلول می‌باشند. همچنین از ترکیبات دیگر این گیاه می‌توان به ساپونین‌ها، اسلووین، پلی‌ساکاریدها، فنول‌ها و تانن‌ها اشاره کرد. همه این ترکیبات باعث شده است که اسفرزه به عنوان یک داروی گیاهی و مکمل غذایی موثر در درمان بسیاری از بیماری‌ها شناخته شود.

موسیلاژ به میزان 20 تا 30 درصد بر روی دانه‌های اسفرزه قرار گرفته است و تا 85 درصد حاوی آرابینوکسیلاز و مقدار کمی رامنوز می‌باشد که در اثر هیدرولیز، تولید دگزیلوزان، آرابینوز، د - گالاکتوز، د - گالاکتورونیک اسید می‌نماید. همچنین دانه‌های این گیاه دارای روغن ثابت، پروتئین و مقدار بسیار کمی از ایریدوئید از جمله آکوبین هستند.

اثرات درمانی اسفرزه چیست؟ از رفع یبوست تا تقویت سیستم ایمنی بدن

مهم‌ترین اثرات گزارش شده اسفرزه عبارتند از: ضد باکتری، ضد سرطان، ضد تب، آلرژی زا، ملیّن، هضم کننده ادرارآور، نفخ زا، محافظ کبد، بالا برنده‌ی فشار خون، کاهش دهنده‌ی کلسترول، کاهش دهنده‌ی قند خون، پایین آورنده‌ی پر فشاری خون، قابض، کاهش دهنده‌ی اسید اوریک و مسهل.

• رفع یبوست: مهم‌ترین اثر اسفرزه، رفع یبوست است. این گیاه به دلیل داشتن الیاف بالا، می‌تواند به عنوان یک داروی طبیعی برای رفع یبوست استفاده شود .برای درمان یبوست با این گیاه، باید دانه‌ها با مقدار زیادی آب یا مایعات مصرف شود؛ چرا که موسیلاژ سطح دانه‌ها، برای حجیم شدن، احتیاج به آب زیادی دارد تا عملکرد آن به حداکثر برسد. هر دانه 10 برابر حجم خودش متورم می‌شود و به شکل لعابی ژلاتینی درمی‌آید و این لعاب منشاء شفابخشی آن در موارد اسهال و یبوست می‌باشد.
• کاهش قند خون: برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف اسفرزه می‌تواند به کاهش قند خون در بیماران دیابتی کمک کند.
• کاهش کلسترول: مصرف این گیاه می‌تواند به کاهش سطح کلسترول و چربی خون کمک کند. آزمایش‌ها نشان داده است که مصرف روزانه، 15 گرم از اسفرزه در مدت دو هفته، می‌تواند باعث کاهش 5 درصد کلسترول گردد. آثار دیگر اسفرزه، شامل اثرات ضد سرفه و ضد التهاب دستگاه گوارش است.
• درمان التهاب‌های دستگاه گوارش: این گیاه به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی، می‌تواند در درمان برخی از التهاب‌های دستگاه گوارش مانند زخم معده و دوازده‌ها، کولیت التهابی و اسهال کمک کند.
• بهبود سلامت قلب: برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف این گیاه می‌تواند به بهبود سلامت قلب کمک کند و از بروز بیماری‌های قلبی جلوگیری کند.
• درمان بیماری‌های پوستی: مصرف اسفرزه می‌تواند در درمان برخی از بیماری‌های پوستی مانند آکنه، پسوریازیس و اگزما موثر باشد.
• تقویت سیستم ایمنی: این گیاه به دلیل داشتن خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی، می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.

10 خاصیت درمانی اسفرزه که نمی دانستید!

1. آن را در آب بریزید و بگذارید بماند و دائم به جای آب خوردن از آب آن میل کنید، چون اگر دائم جرعه جرعه نوشیده شود گرفتگی صدا که از گرمی و حرارت باشد را برطرف می‌سازد، در موارد کاهش درد و رفع خارش و قطع خون‌ریزی بواسیر نافع است.

1.  آن را با عناب در آب بخیسانید و آب آن را صبح ناشتا بخورید و با آب آن بدن را هم بشویید. خارش قسمت‌های زنانه یا واژینال را برطرف می‌سازد.
2. آب دم کرده آن را بنوشید، مدر است و برای سوزاک مفید می‌باشد.
3. 20 گرم در یک لیوان آب جوشانده و 4 روز تکرار شود دافع سنگ کیسه صفرا است.
4. اگر اسفرزه را با تخم شربتی و خاکشیر (هر کدام 100 گرم) ترکیب کرده و هر روز یک قاشق سوپ‌خوری آن را در 2 لیوان آب حل کرده و مصرف کنیم برای رفع خارش بدن و تصفیه خون و باز شدن اشتها مفید است. شروع و مصرف ناگهانی، و مقدار نسبتا زیاد اسفرزه ممکن است باعث نفخ شدید و بزرگ شدن شکم گردد؛ از این رو برای جلوگیری از این مسأله، می‌توان از مقدار یک بار در روز، اسفرزه استفاده کرد و کم کم به سه بار در روز رسانید
5. هر روز صبح، ظهر و شب هر بار یک قاشق شربت خوری از آن را در یک لیوان آبجوش بریزید بعد با نبات شیرین نموده بخورید، اسهال خونی را درمان می‌کند، از خون‌ریزی زیاد و قاعدگی جلوگیری می‌نماید.
6. آن را بو دهید و هر روز بخورید. اسهال‌های طولانی و مزمن را درمان می‌کند.
7. لعاب آن را دائم در گلو قرقره کنید و هم جرعه جرعه بخورید، گلودرد را درمان می‌کند و اگر آب آن را در دهان نگه دارید برفک و سوختگی و تاول و زخم‌های دهان را درمان می‌کند.
8. آن را بکوبید، بعد با سرکه خمیر نموده و هر روز صبح و شب روی محل ضماد بگذارید سالک را درمان می‌کند.
9.  آن را با شیر مادر دختردار خمیر نموده و ضماد اندازید. خنازیر (غده‌های سخت که در گردن و زیر گلو پیدا می‌شود) را درمان می‌کند.
10. گل ختمی کوبیده را با لعاب آن مخلوط کنید و بر پیشانی بمالید. سردردی که از آفتاب باشد را تسکین می‌دهد.

تذکر مهم: توجه شود که در استعمال داخلی هیچ‌وقت نباید تخم اسفرزه کوبیده شود، زیرا اگر کوبیده شود و خورده شود خطرناک است. خوردن در حدود 40 گرم تخم اسفرزه کوبیده شده موجب سرد شدن بدن و تخدیر و تنگی نفس و آشفتگی و سرانجام منجر به غش و توقف نبض و پس از مدتی احتمالا منجر به مرگ می‌شود. لذا در این حالت از داروهای قی آور گرم نظیر آب عسل و نمک و یا سایر داروها استفاده می‌شود.

اسفرزه به عنوان یکی از منابع فیبر غذایی بسیار مهم است و مصرف آن می‌تواند در کاهش وزن و لاغری موثر باشد. مصرف اسفرزه می‌تواند احساس سیری و اشباع بیشتری را به همراه داشته باشد که ممکن است منجر به کاهش مصرف کالری و مواد غذایی باشد. همچنین فیبر موجود در این گیاه می‌تواند هضم و جذب مواد مغذی را بهبود دهد و از جذب چربی‌ها در بدن جلوگیری کند. به همین دلیل، مصرف اسفرزه به عنوان یک مکمل غذایی مفید برای کاهش وزن سریع و لاغری توصیه می‌شود.

فواید اسفرزه برای بانوان

مصرف اسفرزه برای بانوان نیز می‌تواند فواید متعددی داشته باشد. این گیاه می‌تواند در درمان برخی مشکلات زنان مانند عفونت‌های ادراری، کیست تخمدان، سندرم تخمدان چندتخمکی و پیشگیری از سرطان سینه موثر باشد. همچنین مصرف این گیاه می‌تواند بهبود عملکرد روده، جذب مواد مغذی و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند. با توجه به فواید ذکر شده، مصرف اسفرزه به عنوان یک مکمل غذایی مفید برای بانوان توصیه می‌شود.

فواید اسفرزه برای پوست و مو

مصرف اسفرزه می‌تواند برای بهبود وضعیت پوست و موها مفید باشد. این گیاه حاوی مواد مغذی مهمی مانند ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها است که می‌تواند به عنوان یک تغذیه‌کننده قوی برای پوست و موها عمل کند. همچنین، فیبر موجود در اسفرزه می‌تواند به تنظیم سطح هورمون‌ها در بدن کمک کرده و از بروز مشکلات پوستی ناشی از تناسب این هورمون‌ها جلوگیری کند. از دیگر فواید این گیاه می‌توان به بهبود وضعیت پوست و موها، کاهش التهاب پوست و مقابله با پیری پوست اشاره کرد. به همین دلیل، مصرف اسفرزه به عنوان یک مکمل غذایی مفید برای بهبود وضعیت پوست و موها توصیه می‌شود.

فواید اسفرزه برای نوزادان و کودکان

مصرف اسفرزه در کودکان و نوزادان تحت 2 سال سن، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. در بین کودکان بالای 2 سال نیز، مصرف این گیاه باید با دقت و توصیه پزشک صورت گیرد. استفاده از این گیاه در مواردی مانند کمک به کنترل یبوست و بهبود عملکرد روده در کودکان با مشکلات گوارشی، مفید است. همچنین، مصرف اسفرزه در کودکان ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد، از جمله افزایش حجم مدفوع، گاز و نفخ شکمی، سردرد و تهوع. بنابراین، قبل از استفاده از این گیاه در کودکان، بهتر است با پزشک خود مشورت کرده و دستورالعمل‌های او رعایت کنید.

خواص درمانی اسفرزه از دیدگاه طب سنتی

دم کرده آن برای تسکین درد سینه نافع است.

عوارض جانبی اسفرزه چیست؟ آیا مصرف زیاد آن مضر است؟

استفاده از اسفرزه در برخی افراد ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد. برخی از این عوارض شامل افزایش حجم مدفوع، گاز و نفخ شکمی، اسهال، سردرد و تهوع می‌شوند. همچنین، برخی افراد ممکن است به دلیل حساسیت به این گیاه، علائمی مانند خارش، قرمزی و تورم داشته باشند. بنابراین، قبل از مصرف اسفرزه، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، مصرف را متوقف کنید و به پزشک خود مراجعه کنید.

بهترین زمان مصرف اسفرزه و طریقه استفاده از آن

بهترین زمان برای مصرف اسفرزه، صبح و شب قبل از خواب است. در مصرف این گیاه، بهتر است با شروع بازرسی کمترین مقدار ممکن را مصرف کرده و سپس به تدریج حجم مصرف را افزایش داده و در نهایت به میزان مطلوب رسید. همچنین، بهتر است در هنگام مصرف این گیاه، حتما به میزان کافی آب میل کنید تا از خشکی دهان و سوء هاضمه جلوگیری شود.

طریقه مصرف اسفرزه هم به دو صورت پودر و بذر وجود دارد. در صورتی که اسفرزه را به صورت پودر استفاده می‌کنید، معمولا به صورت یک قاشق چایخوری پودر را در آب یا شیر مخلوط کرده و سپس نوشیدن می‌کنید. اما اگر از بذر اسفرزه استفاده می‌کنید، می‌توانید آن را به صورت خشک یا با حل شدن در آب مصرف کنید. به هر حال، در هر دو حالت بهتر است دستورالعمل‌های روی بسته را رعایت کنید و از میزان مصرف بیش از حد اجتناب کنید.

• نحوه نگهداری آن چگونه است؟ در صورتی که دانه‌ها را پودر کنیم، حداکثر باید تا 24 ساعت آن‌ها را مصرف کنیم.

مقدار مصرف آن چقدر باید باشد؟

برای بزرگسالان:

 10 گرم (یک قاشق غذاخوری پُر) را در استکان ریخته و مقداری آب روی می‌ریزیم؛ سپس آن را میل می‌کنیم. بلافاصله با کمی بعد از آن، یک یا دو لیوان آب دیگر میل می‌کنیم؛ چون موسیلاژهای اسفرزه، مقدار زیادی آب جذب می‌کند تا متورم شود؛ لذا در زمان خوردن آن باید مایعات زیادی مصرف شود تا عملکرد آن بهتر گردد.

برای بچه‌ها:

می‌توان نصف این مقدار را مصرف نمود. این میزان مصرف را می‌توان صبح و شب تکرار کرد. فرآورده‌های گیاهی فراورده‌های متنوع و زیادی از اسفرزه در بازارهای اروپایی و به خصوص در انگلستان و بازارهای آمریکایی به صورت فرموله شده در دسترس هستند. در آمریکا از آن داروهای ملینی چون Metamucil تهیه می‌گردد که ملین خوبی است.

نکات احتیاط آمیز در مصرف اسفرزه

• مصرف مقدار متوسط اسفرزه، 5/7 گرم در 240 میلی لیتر آب و به میزان 2-1 بار در روز است. برای کودکان 12- 6 ساله، نصف این مقدار باید در نظر گرفته شود و برای کودکان زیر 6 سال، بهتر است با پزشک مشورت شود. یک لیوان آب اضافی، پس از مدتی (نیم یا یک ساعت) باید خورده شود. برای اثرات ایده آل آن، می‌توان 3-2 روز این کار را تکرار کرد.
• مصرف اسفرزه، حتما باید با خوردن مقادیر مایعات یا آب زیادتر از حد معمولی، صورت گیرد.
• از موسیلاژ اسفرزه در صنایع آرایشی و بهداشتی، به عنوان امولسیون کننده و ضدالتهابات و تحریک پوست، استفاده می‌شود.
• گزارش‌هایی در مورد کاهش جذب بعضی از مواد معدنی (از جمله کلسیم، منیزیم، مس و روی)، ویتامین B12، گلوکزیدهای قلبی و مشتقات کومارین‌ها با مصرف اسفرزه وجود دارد. هم چنین مصرف خوراکی هم زمان اسفرزه باعث کاهش جذب و طول اثر کاربامازپین می‌گردد؛ از این رو باید مصرف این گونه داروها را به طور جداگانه و با حداکثر زمان مصرف، بین این داروها و اسفرزه، تنظیم کرد.
• شروع و مصرف ناگهانی، و مقدار نسبتا زیاد اسفرزه ممکن است باعث نفخ شدید و بزرگ شدن شکم گردد؛ از این رو برای جلوگیری از این مسأله، می‌توان از مقدار یک بار در روز، اسفرزه استفاده کرد و کم کم به سه بار در روز رسانید و یا می‌توان به جای مصرف زیاد در مدت زمان کم، به مصرف کم‌تر در زمان طولانی‌تر (چندین روز) روی آورد، تا این مشکل پیش نیاید.
• به عنوان ملین و کاهنده کلسترول و احتمالا پیشگیری سرطان، اسفرزه فی‌نفسه نقشی ندارد بلکه خاصیت ورم کردن و تولید لعاب زیاد آن است که این آثار را ایجاد می‌کند. پس اگر با اسفرزه به قدر کافی آب زیاد خورده نشود، روده‌ها ورم کرده و چون آب مدفوع کاملا جذب می‌شود برعکس انتظار، خروج مدفوع سخت می‌شود. پس فراموش نشود که با اسفرزه باید آب زیاد خورده شود.
• با این که یبوست ناراحتی عمومی زنان باردار است ولی زنان باردار باید از خوردن اسفرزه نظیر سایر ملین‌ها پرهیز کنند و برای رفع یبوست از سایر خوراکی‌های غنی از فیبر و الیاف گیاهی مانند سبزی‌ها، دانه‌های غلات، نان سبوس دار و ... استفاده کنند.
• به کودکان زیر 2 سال نیز نباید داده شود.

نتیجه گیری + پیشنهاد ویژه برای شما

استفاده از اسفرزه به عنوان یک ماده غذایی سالم و مفید در رژیم غذایی، بسیار پرطرفدار است. این گیاه حاوی فیبر بالایی است که به معده کمک می‌کند تا از خوراکی‌ها بهتر هضم شوند و از ایجاد چربی بیش از حد در بدن جلوگیری کند. همچنین، اسفرزه حاوی پروتئین، کربوهیدرات و ویتامین‌های مختلفی از جمله ویتامین C، ویتامین B6 و فولات است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف روزانه اسفرزه می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، دیابت و چاقی کمک کند. همچنین، مصرف اسفرزه می‌تواند به بهبود عملکرد روده، کاهش التهابات بدن و بهبود سلامت پوست کمک کند.

در رژیم غذایی، می‌توان از اسفرزه به عنوان یک ماده غذایی اصلی یا به صورت مکمل به رژیم غذایی اضافه کرد. برای مصرف بهتر، می‌توان اسفرزه را به عنوان یک تکه خوراکی درون سالاد‌ها، سوپ‌ها یا غذاهای پخته شده استفاده کرد. همچنین، می‌توان به صورت پودر یا کپسول نیز مصرف کرد. با این حال، باید توجه داشت که مصرف اسفرزه در برخی افراد ممکن است باعث عوارض جانبی شود و بهتر است قبل از استفاده، با پزشک خود مشورت کنید.