گیاه سورنجان (نامی مصری) که به نام‌های دیگری همچون گل حضرتی، پیاز سگ، گل حسرت، سولنجان، سورنجان کرمانی، بلبوسا و…نیز شناخته میشود، دارای طبع گرم و خشک است.
بهترین نوع سورنجان آن است که رنگ ظاهر و مقطع آن هر دو سفید و طعم آن شیرین، تازه و کرم نخورده باشد.
دانه و ساقه زیرزمینی (ریزوم) این گیاه فواید دارویی و درمانی بسیاری دارد.
در طب سنتی، گل حسرت به درمان رماتیسم کمک کرده و دارای خواصت قویت کننده قوای جنسی، و آرام‌بخش نیز میباشد.
مشخصات ظاهری گیاه سورنجان
سورنجان با نام علمی (autumnaleColchicum)، گیاهی است از خانواده سوسنیان (Liliaceae)، علفی، چندساله و دارای پیاز بزرگ و گوشتدار که محفوظ در پوشش‌های نازک و ریشه‌های افشان است.
از مشخصات سورنجان این است که برگ‌هایی باریک و دراز، نوک‌تیز، بدون کرک و به رنگ سبز تیره دارد.
گلهای آن به رنگ گلی دیده میشود و شامل لوله دراز منتهی به ۶ قطعه و ۶ پرچم است که سه عدد از این پرچم‌ها، میله کوتاه‌تر ولی بساک بزرگ به رنگ نارنجی دارند.
میوه‌اش پوشینه، دارای ۳ خانه و محتوی دانه‌های کوچک و بسیار، به تعداد ۶۰ تا ۸۰ عدد در هر خانه است.
در ماههای تیر و مرداد میوه کپسولی شکل این گیاه با دانه‌های فراوان میرسد و در همین زمان ساقه زیرزمینی جدیدی رشد می‌کند که آن را در پاییز می‌کنند و در سایه و یا آفتاب می‌خشکانند.
محل رویش و پراکنش گیاه سورنجان
سورنجان در غالب نقاط اروپا و نواحی مدیترانه می‌روید.
همچنین، در کشورهای یونان، مجارستان، شمال بالتیک و روسیه به‌صورت خودرو می‌روید و بهره‌برداری میشود.
از پراکندگی ۱۵ گونه از سورنجان در مناطق مختلف ایران ازجمله دامنه‌های البرز، شمال کشور و در خراسان نیز گزارش‌شده است.
ترکیبات شیمیایی گیاه سورنجان
از ترکیبات مؤثر شیمیایی می‌توان به ترکیبات آلکالوییدها، اشاره کرد که مهمترین آنها ترکیب کلشیسین (Colchicine) میباشد.
اندام‌های دارویی قابل‌مصرف گیاه سورنجان
اندام قابل‌مصرف گیاه سورنجان، دانه و ریزوم (ساقه زیرزمینی) خشک‌شده آن است.
دانه‌های سورنجان به شکل تقریباً کروی، به قطر ۲ تا ۳ میلی‌متر، به رنگ قهوه‌ای سیاه، دارای جداره سخت و نقطه‌نقطه‌ای، بدون بو و دارای مزه‌ای تلخ و تند است.
پودر دانه سورنجان نیز به رنگ قهوه‌ای سیاه، تلخ و تندمزه و بدون بو میباشد.
در بازار گیاهان دارویی ایران از پیاز (ریزوم) سورنجان استفاده دارویی میشود که در مصرف آن باید احتیاط کرد، زیرا سورنجان گیاهی سمی است.
از دانه‌های سورنجان در مقادیر مشخص برای درمان نقرس حاد استفاده دارویی میشود و کلشیسین را به‌عنوان یک ماده ضد سرطان می‌شناسند.
از کلشیسین در پرورش گیاهان نیز استفاده میشود.
امروزه این ماده را به‌صورت صنعتی از دانه‌های سورنجان استخراج می‌کنند.
خواص دارویی سورنجان
- طبیعت این گیاه گرم و خشک است و به دلیل داشتن خواص ضدالتهابی برای درمان انواع آرتریت ها(ورم مفاصل) ازجمله روماتیسم، درمان نقرس مفید است. علاوه بر این، به‌عنوان یک مسکن قوی به کاهش کمردرد و پادرد، درمان سیاتیک و تسکین دردهای استخوانی کمک می‌کند.
- از دیگر خواص سورنجان می‌توان به خاصیت میکروب‌کشی و ضد میکروبی آن اشاره کرد.
- این گیاه به‌عنوان یک مسهل، ملین و بادشکن است.
- جهت درمان یرقان و ورم طحال استفاده میشود.
- این گیاه در طب سنتی برای افزایش میل جنسیو تقویت نیروی جنسی، توصیه‌شده است.
- در صورت استنشاق سورنجان بازکننده بینی است.
- امروزه گیاه گل حسرت را به دلیل داشتن ماده فعال کلشیسین به‌عنوان یک عنصر ضد سرطان استفاده می‌کنند.
نسخه‌های درمانی گیاه سورنجان در طب سنتی
سورنجان مسهل بلغم و مواد زائد و دفعی بوده و رطوبت بدن را از اعضا دور و به‌خصوص از مفصل‌ها و اطراف استخوان‌های بدن جذب و دفع می‌نماید. ازاین‌جهت است که مصرف آن با صبر زرد، معالج عرق النسا و نقرس میباشد.
سورنجان با زنجبیل برای درمان بیماری‌های مفصلی و تسکین درد های مفاصل نیز بسیار نافع است.
افرادی که دردهای استخوانی و مفصلی دارند و علت درد رماتیسم یا نزلات سردمزاج و یا کمبود کلسیم در بافت استخوان میباشد می‌توانند استخوان قلم گوسفند را روی آتش گذاشته تا زغال شود سپس زغال را پودر کرده و مقداری از آن را با نیم برابر پودر سرنجان مخلوط و در کپسول نموده و روزانه صبح و عصر هر نوبت دو سه کپسول میل نمایند.
افرادی که به ضعف قوای تناسلی مبتلا هستند می‌توانند مقدار 2 گرم از پودر سورنجان را با مقداری شیر تازه دوشیده شده به مدت سه روز (روزی یک‌بار) میل نمایند به‌شدت محرک قوای جنسی هست و در ضمن ناراحتی‌های روماتیسمی و رطوبی را نیز برطرف می‌سازد.
در معالجه دردهای استخوانی می‌توان پودر آن را با مقداری زعفران و زرده تخم‌مرغ مخلوط و بر استخوان‌های دردناک ضماد نموده و مقداری نیز خورده شود، مقدار خوراک آن اگر به‌تنهایی یا با مقداری زعفران باشد تا چهار گرم و اگر همراه با داروی دیگری مصرف گردد دو گرم میباشد، مقدار زعفران با سورنجان باید تا یک‌پنجم سورنجان باشد.
مضرات احتمالی سورنجان
این گیاه همانند گیاهان دیگر دارای مضراتی مانند دل‌پیچه، سرطان پوست، دل‌درد، سمی بوده و برای معده، کبد و زنان حامله مفید نبوده است در مصرف آن دقت کنید.
سورنجان چیست؟ خواص شگت انگیز درمان درد مفاصل و تقویت قوای جنسی
امروزه گیاهان دارویی بسیاری با نام‌های عجیب، کشف و به شهرت رسیده‌اند. گیاه سورنجان یکی از انواع گیاهان دارویی است که با داشتن کلکسیونی از خواص توجه بسیاری را به خود جلب کرده. بنا به گفته پزشکان طب سنتی این گیاه معجزه‌گر توانسته دردرمان امراضی همچون درد مفاصل، نقرس، سیاتیک، سرطان و حتی ضعف قوای جنسی بسیار موثر واقع گردد.
در این صفحه هر آنچه برای آشنایی بیشتر با این گیاه شفابخش نیاز دارید از طریقه مصرف گرفته تا خواص و مضرات آن گرد هم آورده‌ایم . چنانچه تاکنون با استفاده از داروهای مضر و شیمیایی به نتیجه دلخواه‌تان نرسیده‌اید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید. زیرا پس از آشنایی بیشتر با سورنجان می‌توانید بسیاری از دردها و امراضتان را درمان و خودتان پزشک خود باشید.
آشنایی با گیاه سورنجان و سابقه تاریخی استفاده از آن
سورنجان (Colchicum) گیاهی با قدمت چند صد ساله و حاوی حدود ۱۶۰ گونه مختلف میباشد . این گیاه عضو خانواده Colchicaceae بوده و نام یک دسته از راسته سوسن‌سانان ، تیره گل‌حسرتیان است . Colchicum بومی غرب آسیا، اروپا، بخش‌هایی از سواحل مدیترانه، جنوب سواحل آفریقای شرقی تا آفریقای جنوبی و غربی است.
گل سورنجان به دلیل شباهت ظاهری با زعفران ،به زعفران مرغزار، زعفران خزان، بانوی عریان هم شهرت یافته و نام علمی آن؛ (Colchicum autumnale) نام یک گونه از دسته سورنجان است.
نخستین بار در یک پاپیروس مصری Ebers Papyrus به سال ۱۵۰۰ قبل از میلاد مسیح (۳۵۰۰ سال پیش) به نام این گیاه و کاربرد پزشکی آن اشاره رفته است . البته طبیبی یونانی Pedanius Dioscorides در قرن اول میلادی هم برای درمان نقرس از خواص اعجاب‌انگیز این گیاه دارویی بهره جسته است. ابوعلی سینا، پدر علم پزشکی هم در کتاب قانون خود به سال ۱۰۱۰ (میلادی) به توصیف علمی این گیاه دارویی پرداخته است. در ادامه مطلب خواص سورنجان را می‌خوانیم تا بدانیم چه ترکیبی در این گیاه توانسته توجه پزشکان طب سنتی را از صدها سال پیش تاکنون به خود جلب نماید .
خواص شفا بخش گیاه سورنجان
احتمالا تاکنون از خواص غذاهایی با طبع گرم و تاثیر آن بر سلامت بدن بسیار شنیده‌اید. گیاه سورنجان هم دارای طبعی گرم و خشک بوده و همین امر موجب گردیده طب سنتی در درمان بیماری‌ها از آن بهره فراوانی جوید . در ادامه به بیان مهمترین خواص گیاه سورنجان و تاثیر آن در درمان بیماری‌های گوناگون خواهیم پرداخت .
۱- درمان درد مفصل و استخوان‌ها با جادوی گل حسرتی
تسکین دردهای مفصلی، استخوانی و روماتیسم حاد مفصلی اولین تاثیر مثبت سورنجان به شمار میرود. در حقیقت آنچه گل حسرت را در میان تمامی داروهای گیاهی به شهرت رسانده تثیر فوق‌العاده آن در بهبود انواع درد است. براساس اصول اثبات شده در طب سنتی دردهایی که در ناحیه مفاصل و استخوان‌ها به وجود می‌آید در زمره دردهای سرد هستند. وفور دردهای مفصلی و استخوانی در زنان کهنسال و بالای ۳۵ سال یکی از دلایل اثبات این مدعاست. سورنجان بنا به طبع گرم خود توانسته به مقابله با دردهای ناشی از سردی بدن بشتابد. آنچه موجب اقبال بیشتر بیماران به استفاده از این دارو گردیده، تاثیر سریع آن در کاهش دردهای مفصلی است .
۲- رهایی از دردهای نقرسی با نسخه اعجاز‌انگیز سورنجان
درمان دردهای ناشی از نقرس را می‌توان اصلی‌ترین تاثیر سورنجان دانست . پیاز یا ریشه این گیاه سرشار از ماده‌ای به نام کلشیسین است. کلشیسین غده گوشت دار و توپری است که در عمق ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در خاک فرو میرود. خواص داروئی، شیمیائی و گیاه‌شناسی این ماده سالهاست که توجه دانشمندان شیمی گیاهی را به خود جلب کرده است. کلشیسین نهفته در دل سورنجان قرنهاست برای درمان دردهای مفصلی با منشا نقرس مصرف می‌گردد. در حال حاضر این ماده به عنوان یکی از با ارزش‌ترین داروها برای درمان حمله نقرسی حاد و جلوگیری از تشدید آرتریت‌های نقرسی به شمار میرود.
۳- قوی‌ترین مسکن طبیعی جهت درمان سیاتیک
اغلب افراد سورنجان را گیاهی ضد درد و بسیار موثر در درمان بیماران سیاتیکی می‌شناسند. التهاب یا تورم واکنش بافت‌های بدن نسبت به عواملی از قبیل عفونت، آلودگی و جراحت است . این عارضه را با نشانه‌هایی همچون درد و تورم می‌توان تشخیص داد. سیاتیک به دردی اطلاق می‌گردد که در قسمت‌های تحتانی کمر یا باسن ایجاد و در پا انتشار می‌یابد . این بیماری با علائمی همچون سوزن سوزن شدن پا و ضعف پا همراه است . سورنجان به سبب خاصیت ضد التهابی قوی خود توانسته تاثیر شایان توجهی در درمان التهاب‌های ناشی از سیاتیک ایفا نماید .
۴- به زانو درآوردن سرطان با کمک اعجاز گیاهی سورنجان
یکی از تاثیرات شگرف سورنجان ضد سرطان بودن آن است . کلشیسین موجود در این گیاه، باعث تقسیم سلول‌های عادی می‌گردد . مکانیسم عمل آن تقسیم سلولی در مرحله میتوز است و به همین دلیل عامل ضد سرطان مفیدی قلمداد می‌گردد. علاوه بر سورنجان، جین سینگ و چای سبز هم در دسته گیاهانی قرار دارند که در بهبود این بیماری موثر واقع گردیده‌اند.
۵- خلاص شدن از شر سر درد، سرماخوردگی و آنفولانزا با گل حسرتی
اعجاز سورنجان تنها به مصرف خوراکی آن محدود نمی‌شود، آروماتراپی یا رایحه درمانی هم از دیگر مواردی است که در زمره خواص شگفت انگیز گل حسرتی، باید به آن اشاره داشت. روغن نهفته در این گیاه مانند اسطوخودوس دارای عطری دلپذیر و خواص آروماتیک و درمانی است . بوی مطبوع گل سورنجان مجاری تنفسی را باز کرده و همین امر موجب گردیده در درمان سرما خوردگی، باز کردن مویرگ های بسته مغز، آنفولانزا، سینوزیت و گرفتگی سینوس‌ها بسیار موثر واقع گردد . استنشاق گیاه سورنجان می‌تواند در بهبود انواع سردرد هم مفید و موثر باشد.
۶- تقویت قوای جنسی با کمک طبع گرم گیاه سورنجان
گل حسرت یا گیاه سورنجان مقوی جنسی و مسهل نیز به شمار میرود . بسیاری از گیاهان با توجه به عناصر موجود در خود می‌توانند در کاهش یا تقویت میل جنسی موثر باشند. البته قدرت گیاهان دارویی از این نظر یکسان نبوده و بر حسب مواد موثر و میزان مصرف، در کاهش یا افزایش میل جنسی دخالت دارند. مزاج و طبع گرم سورنجان برای درمان سردمزاجی بسیار مفید بوده و باعث گردیده این گیاه در دسته گیاهان محرک قرار گیرد. اگر مدتی است به این نتیجه رسیده‌اید که میل جنسی‌تان کاهش یافته و زندگی‌تان را تحت تأثیر قرار داده می‌توانید برای رفع این مشکل به گیاه سورنجان اعتماد کنید .
گفتنی است از مصرف این گیاه که به گل حسرتی نیز مشهور است جهت بهبود عملکرد مغز، تقویت حافظه و جلوگیری از ابتلا به آلزایمر هم نباید غافل بود . این گیاه نشاط آور است بنابراین در درمان اضطراب، استرس و افسردگی هم توانسته قوی ظاهر گردد.
روش مصرف سورنجان برای درمان نقرس و سیاتیک
مصرف خوراکی؛
مصرف روزانه گیاه سورنجان برای مبتلایان به سیاتیک و نقرس تجویز می‌گردد. بیمار باید ۳۰ دقیقه قبل از هر وعده غذایی از این گیاه دارویی استفاده نماید.
جهت درمان نقرس با خواص سورنجان به طور کامل از گل، پیاز و بذر این گیاه استفاده می‌گردد. جهت درمان حملات حاد نقرس هم ابتدا باید یک میلی گرم کلشیسین (ماده موثر سورنجان) را به صورت خوراکی مصرف نمود. البته توجه داشته باشید مقدار مصرف روزانه کلشیسین نباید از ۸ میلی گرم تجاوز کند.
در آزمون فرمالین (تست سنجش کاهش درد) دوزهای ۵۰ و ۱۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم از عصاره کلشیسین نهفته در سورنجان توانسته در بازه زمانی ۱۵-۱۰ دقیقه به بعد، اثر ضد دردی قابل ملاحظه‌ای نسبت به گروه کنترل ایجاد نماید.
گیاه سورنجان دفع کننده مواد زاید است. این گیاه رطوبت بدن را از اعضا، به خصوص مفاصل و اطراف استخوان‌ها دور و دفع می‌نماید. مصرف این گیاه تسکین دهنده امراض با آلوئه ورا، معالج سیاتیک و نقرس میباشد. استفاده سورنجان با زنجبیل، برای درمان دیگر بیماری‌های مفصلی و تسکین دردهای مفاصل بسیار تاثیرگذار است.
سورنجان برای افرادی که به ضعف قوای تناسلی مبتلا هستند هم موثر واقع گردیده. این اشخاص می‌توانند مقدار دو گرم از پودر این گیاه را با مقداری شیر تازه به مدت سه روز (روزی یک بار) استفاده نمایند . این گیاه گرم طبع به شدت محرک قوای جنسی است و در ضمن ناراحتی‌های روماتیسمی و رطوبتی را نیز برطرف می‌سازد.
ماساژ درمانی
مصرف برخی از مواد غذایی و ماساژ روغن‌های گیاهی یکی از شیوه‌های متداول برای درمان التهاب به شمار میرود. سورنجان هم در دسته این گیاهان قرار دارد که به سبب ترکیبات ضد التهابی فوق العاده توانسته در درمان ورم مفاصل، ورم طحال، یرقان، درمان زخم‌ها و آکنه و جای زخم بسیار موثر واقع گردد.
طبع گرم گیاه سورنجان طبیبان سنتی را بر آن داشته تا از ضماد (پماد، مرهم) آن جهت درمان نقرس و دردهای مفصلی استفاده نمایند، زیرا این ضماد دردهای مذکور را فورا تسکین می‌بخشد. ضماد سورنجان به همراه زعفران و تخم مرغ براى تسکین درد استخوان و کاهش ورم‌ها بسیار مفید میباشد.
عوارض استفاده از داروی گیاهی سورنجان
این محصول گیاهی مانند تمامی داروهای گیاهی و شیمیایی جهت داشتن بهترین عملکرد، طریقه مصرف مخصوص به خود دارد. در ادامه به برخی از عوارض احتمالی ناشی از مصرف سورنجان و راه‌های پیشگیری از این عوارض پرداخته‌ایم:
مشکلات فشار خون؛ افزایش فشارخون یکی از عوارض ناشی از مصرف سورنجان است. به همین دلیل مصرف سورنجان به همراه برگ زیتون برای افراد دارای مشکل فشارخون توصیه می‌گردد تا افزایش فشار خون با کمک برگ زیتون تعدیل گردد.
تاثیرات منفی بر معده؛ مصرف کنندگان زعفران خزان یا سورنجان باید این داروی گیاهی را با عرق زنیان مصرف نمایند، زیرا مصرف این گیاه در طولانی مدت می‌تواند اثرات منفی بر روی معده داشته باشد که عرق زنیان از این عارضه جلوگیری می‌نماید.
مشکلات کبدی؛ به سبب عوارض سورنجان بر روی معده و کبد این گیاه باید با زعفران، شکر و کتیرا میل گردد.
لازم به ذکر است مصرف گیاه سورنجان برای زنان باردار، بیماران قلبی و افراد ضعیف ممنوع است.
سورنجان، جایگزین مناسب برای داروهای شیمیایی
در این مطلب به بررسی اجمالی گیاه اعجاب انگیز سورنجان، سیر تاریخی استفاده از آن، خواص بی نظیر و عوارض احتمالی ناشی از سو مصرف آن پرداختیم. اگر به دنبال دارویی گیاهی با خواص درمانی شگفت انگیز جهت درمان درد مفاصل، دردهای نقرسی و سر درد هستید، سورنجان در صدر این عناوین پادشاهی می‌کند.
البته علیرغم گستردگی خواص نهفته در این گیاه، تمام قسمت‌های آن سمی است. شدت سمی بودن اجزا مختلف سورنجان به میزان عصاره کلشیسین موجود در آن بستگی دارد، لذا مصرف خوراکی گیاه سورنجان یا پیاز آن اکیدا ممنوع است. جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه مصمومیت توسط این گیاه باید از داروهای استانداردی استفاده نمائید که میزان معینی کلشیسین دارند. کپسول سورنجان درد کیور از داروهای گیاهی تهیه شده از عصاره گیاه سورنجان است. متاسفانه سودجویان به سبب اقبال مصرف کنندگان و شهرت بسیار، اقدام به تولید نمونه‌های جعلی این داروی گیاهی نموده‌اند.
