خولنجان (قولنجون) به انگلیسی Alpinia officinarum چیست.

خولنجان ریشه‌ای مانند ریشه زنجبیل و زردچوبه است که به عنوان ادویه بومی در جنوب آسیا پرکاربرد است. این ریشه قرن‌ها است که در طب سنتی چینی و طب آیورودا (طب هند و بودا) به کار برده می‌شود. ریشه خولنجان به صورت تازه یا به شکل ادویه پودر شده در تهیه غذاهای تایلندی، مالزیایی، چینی و اندونزیایی به کار برده می‌شود. بعضی از گیاه شناسان این ریشه را چاشنی زندگی معرفی می‌کنند. زیرا برای درمان بسیاری از بیماری‌ها و پیشگیری از ابتلا به آن ها بسیار مفید است. برای آشنایی با این ریشه و کاربردها، فواید و مضرات احتمالی بهتر است ادامه متن را دنبال کنید تا به اطلاعات کاملی از آن دست یابید. خرید خولنجان (قولنجون) با بهترین قیمت از پخش عطاری.

خولنجان چیست؟

گیاه خولنجان که با نام Galangal و اصطلاح علمی Alpinia Officinarum معرفی می‌شود از تیره زنجبیلیان است. ریشه‌های زیرزمینی دارد که گاهی ساقه‌های آن تا 3 متر بالاتر از سطح زمین رشد می‌کنند. اغلب قسمت ریشه‌ای این گیاه که مورد استفاده قرار می‌گیرد به صورت غده‌ای زرد و کرمی رنگ است. عطر و طعم خولنجان بسیار تند و تیز است و از نظر ظاهری شباهت زیادی به ریشه زنجبیل دارد. البته باید توجه کنید نوع دیگری از آن نیز وجود دارد که کمتر دیده می‌شود و رنگ آن متمایل به قرمز تیره است.

ارزش غذایی و مواد تشکیل دهنده خولنجان

این ریشه خواص درمانی فوق العاده‌ای را به همراه دارد. تا جایی که از آن در طب سنتی بسیار به کار برده می‌شود. خولنجان منبعی عالی از فیبر محسوب می‌شود. علاوه بر آن، حاوی مواد معدنی مانند آهن و سدیم نیز هست. ویتامین‌هایی از جمله ویتامین A و ویتامین C را نیز به همراه دارد که نشانگر خاصیت آنتی اکسیدانی بالای آن است. علاوه بر این موارد ترکیبات گیاهی مفید در آن نیز خواص متعددی را به همراه دارند. از جمله آن ها می‌توان به ترکیبات فلاونوئیدی و فیتونوتریت‌ها اشاره کرد. استرول‌های گیاهی از جمله بتاسیتوسترول و برخی از فلاونول‌هایی مانند گالانجین و کوئرستین نیز در ترکیبات این ریشه وجود دارند.

طبع خولنجان چیست

این ریشه پرخاصیت، طبع گرم و خشک را به همراه دارد. از این رو افراد گرم مزاج لازم است تا اعتدال در مصرف آنرا رعایت کنند.

تفاوت خولنجان با زردچوبه و زنجبیل

این سه ریشه، تقریبا از لحاظ شکل ظاهری و خواصی که به همراه دارند شبیه هستند. هر سه آن ها را به شکل تازه و یا به شکل خشک شده، به عنوان ادویه می‌توان به کار برد تا طعم غذا را دلچسب کرد. البته بهتر است بدانید زنجبیل تازه طعمی تند اما کمی شیرین دارد. در صورتی که خولنجان تازه تند و تیز است و مانند فلفل قرمز، تندی شدیدی دارد. زردچوبه نیز طعم تندی ندارد اما طعم آن به تلخی می‌زند که بین این سه گزینه زردچوبه تلخ‌تر از دو گزینه دیگر است. ولی هر سه ادویه خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی بالایی دارند که برای بهبود دردهای مفصلی بسیار مفید هستند. آن ها برای پیشگیری از ابتلا به سرطان موثر هستند.  اما در این بین گزینه‌ای که تاثیر بیشتری بر باروری مردان دارد، خولنجان است. برعکس زنجبیل به عنوان ضد تهوع و ضد گاز معده موثر است که زردچوبه شامل این تاثیرات نمی‌شود. هر سه ادویه گزینه‌هایی عالی برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی، آلزایمر و فراموشی هستند اما زنجبیل و خولنجان برای پیشگیری از دیابت نیز موثر هستند. در هر حال این سه ریشه شکل ظاهری مشابهی دارند اما به دلیل تفاوت‌هایی در مواد تشکیل دهنده، خواص متفاوتی را به همراه خواهند داشت. از آن ها در ادویه کاری به کار برده شده است که با استفاده از پودر کاری می‌توان به تمام این خواص دست یافت.

خولنجان چه خواصی دارد؟

این ریشه در موارد کاربرد می‌تواند فواید و خواص متعددی را برای بدن به همراه داشته باشد. به کار بردن آن به عنوان ادویه یا حتی استفاده از قطعه‌ای تازه یا خشک شده آن برای تهیه دمنوش، موجب دریافت خواص متعددی مانند تاثیرات آنتی اکسیدانی از آن می‌شود. همانطور که بیان شد خواص خولنجان قابل مقایسه با خواص زنجبیل و زردچوبه است. خاصیت آنتی اکسیدانی، برجسته‌ترین خاصیتی است که به همراه دارد. حتی از آن برای درمان عفونت‌ها، کاهش التهابات بدنی، افزایش باروری مردان و حتی مبارزه با سرطان، می‌توان بهره گرفت. در ادامه به طور کامل‌تر خواص این ریشه پرخاصیت را بررسی خواهیم کرد.

1. سرشار از خواص آنتی اکسیدانی

این ریشه منبعی غنی از آنتی اکسیدان‌ها است. ترکیبات بسیار مفیدی را شامل می‌شود که با مصرف آن از بدن در مقابل ابتلا به بیماری‌های مزمن جلوگیری خواهد شد. زیرا از آسیب به سلول‌های بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد محافظت خواهد کرد.

ترکیبات پلی فنولی بسیار مفیدی نیز در این ریشه وجود دارد. این ترکیبات پلی فنولی گروهی از آنتی اکسیدان‌ها هستند که برای کاهش قند خون، بهبود حافظه و کاهش کلسترول بد خون بسیار مفید عمل می‌کنند.

ترکیبات پلی فنولی ممکن است تاثیرات به سزایی در مقابل آلزایمر، درمان دیابت نوع 2، درمان و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی داشته باشد. خولنجان نیز غنی از ترکیبات پلی فنول است که این تاثیرات را به همراه دارد.

2. خاصیت ضد سرطانی خولنجان

دریافت خواص آنتی اکسیدانی به محافظت از بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد منجر می‌شود. همانطور که بیان شد خولنجان نیز خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی را به همراه دارد که از ابتلا به بسیاری از انواع سرطان‌ها ممکن است جلوگیری کند.

خولنجان ضد سرطان

طبق آزمایشات انجام شده، خولنجان حاوی گالانگین است که ممکن است سبب شکست سلول‌های سرطانی شود و حتی از پیشرفت آن ها جلوگیری کند.

طبق مطالعات انجام شده، این ادویه می‌تواند برای از بین بردن سرطان روده بزرگ بسیار موثر باشد.

طبق مطالعات دیگر نشان داده شده است از آن برای مبارزه با سرطان پستان، سرطان مجرای صفراوی، پیشگیری از سرطان پوست و حتی کبد می‌توان بهره برد.
اما لازم به ذکر است در رابطه با این موارد تحقیقات انسانی بیشتری لازم است و به عنوان تنها راهکار درمانی به مواد غذایی نمی‌توان بسنده کرد.

3.خواص خولنجان برای مردان

طبق تحقیقات انجام شده، این ریشه در افزایش احتمال باروری مردان بسیار موثر عمل می‌کند. دریافت عصاره این ریشه تاثیر به سزایی در افزایش تعداد اسپرم دارد.

در مطالعه‌ای 3 ماهه روی 66 مرد با کیفیت اسپرم پایین، استفاده روزانه از مکمل‌های حاوی خولنجان و عصاره انار، افزایش 62 درصدی تعداد اسپرم را به همراه داشته است.

این موضوع در صورتی است که افراد دیگر به افزایش 20 درصدی تعداد اسپرم با مصرف داروها در این بازه زمانی دست یافته بودند. (منبع)

البته مشخص نیست این تاثیر به دلیل وجود این ریشه در مکمل بوده است یا تاثیر عصاره انار این خاصیت را بر جای گذاشته است.

به هر حال تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است و به عنوان تنها راه درمان نباید به آن اکتفا کرد.

در برخی از موارد نیز خولنجان را برای افزایش میل جنسی آقایان و برطرف شدن اختلالات نعوظ نیز توصیه می‌کنند.

4. خواص خولنجان برای کاهش درد و التهابات بدنی

استفاده از این ریشه برای کاهش التهابات بدنی موثر است.

التهابات بدنی یکی از عوامل موثر برای ابتلا به برخی از بیماری‌ها محسوب می‌شوند.

خولنجان حاوی ترکیبات فیتوشیمیایی خاصی است که به صورت طبیعی در بدن به عنوان ضد التهاب عمل می‌کند.

از این رو تاثیر به سزایی در کاهش برخی از دردهای ناشی از التهابات دارد. 

کاهش درد با خلنجان

برای مثال کاهش درد مفصل زانو با استفاده از این ریشه حاصل خواهد شد.

طی مطالعه‌ی 6 هفته‌ای روی افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو، 63 درصد از افرادی که روزانه از عصاره کلنجان و زنجبیل در کنار هم استفاده کردند، به کاهش درد زانو حین راه رفتن و ایستادن دست یافتند.

این در صورتی است که 50 درصد سایر افراد که با مصرف دارو به درمان درد زانو پرداخته بودند، بهبود درد را گزارش کردند.
البته در برخی از موارد علاوه بر استفاده خوراکی، از این ریشه می‌توان به صورت موضعی استفاده کرد.

برای این منظور باید آنرا با مقداری روغن پایه مانند روغن زیتون ترکیب کرد و به عنوان مرهم روی زانو قرار داد. 

5. رفع عفونت با مصرف خولنجان

عصاره و اسانس‌های گرفته شده از این ریشه، ممکن است در مبارزه با بسیاری از میکروارگانیسم‌ها موثر واقع شود.

جالب است بدانید استفاده از عصاره این ریشه در تهیه مواد غذایی می‌تواند عمر مفید مواد غذایی را افزایش دهد.

از این رو از ابتلا به ویروس ویبریوز جلوگیری خواهد شد که از فاسد شدن غذاهایی مانند صدف خام ممکن است بروز داده شود.

استفاده از ریشه خولنجان، تاثیر به سزایی در از بین بردن باکتری‌های مضر دارد. حتی عصاره‌ی آن در برابر مخمرها، قارچ‌ها و انگل‌ها نیز گزینه‌ای بسیاری موثر است.

6. خواص خولنجان برای رحم

یکی از تاثیراتی که از مصرف این ریشه بیان شده است، به تاثیر بر کاهش التهابات رحم مربوط می‌شود.

این ریشه با خواص ضد التهابی که به همراه دارد برای رفع دردهای ناشی از التهابات رحم مفید است.
اما در صورت مکرر شدن عوارض ناشی از التهاب رحم باید درمان اصولی زیر نظارت پزشک را پیش گرفت.

خولنجان در صورتی که روزانه به مقدار متعادل مصرف شود، به تنظیم چرخه قاعدگی نیز می‌انجامد. به ویژه اگر در کنار رازیانه به کار برده شود.

7. خولنجان و قاعدگی

همانطور که بیان شد، این ریشه طبعی گرم و خشک به همراه دارد. از این رو یکی از بهترین گزینه‌ها برای کنترل دردهای قاعدگی است.

مصرف دمنوش آن در دوران قاعدگی برای کاهش اسپاسم‌های رحم و درد ناشی از آن تاثیر به سزایی دارد زیرا تا حدودی التهابات ایجاد شده را کاهش خواهد داد.

مقدار متعادل مصرف خولنجان

نکته‌ای که باید در رابطه با مصرف این ریشه در نظر داشت به مقدار متعادل آن مربوط می‌شود. معمولا مصرف از آن به مقدار 7 الی 10 گرم برای بزرگسالان توصیه می‌شود که بیشتر از این مقدار نباید استفاده کرد.

برای کودکان نیز بهتر است مقدار 2 گرم در روز را به کار برد و بیشتر از این مقدار ممکن است سبب بروز عوارض احتمالی ناشی از آن شود.

عوارض خولنجان چیست؟

با دریافتن خواص این ریشه اکثر افراد در پی به کار بردن آن خواهند بود.

این ریشه را سالیان سال است که در طب سنتی چینی و آیورودا به کار می‌برند. از این رو می‌توان گفت در صورتی که متعادل به کار برده شود، احتمالا عوارض جدی را در پی نخواهد داشت.
اما باید به ممنوعیت‌های مصرفی و عوارضِ احتمالیِ مصرف نامتعادل آن نیز توجه داشت.

این عوارض شامل موارد زیر می‌شود:

مصرف دوز بالایی از این ریشه ممکن است کاهش اشتها و کاهش انرژی را در پی داشته باشد.
در برخی از موارد مصرف زیاد از خولنجان سبب تکرر ادرار و افزایش حجم ادرار شده است.
مصرف بیش از حد متعادل از این ریشه بروز اسهال، کما و حتی مرگ را ممکن است در پی داشته باشد.
در افراد گرم مزاج، مصرف نامتعادل آن ممکن است سردرد ایجاد کند.
مصرف آن در دوران بارداری ممکن است سبب سقط جنین شود، از این رو باید در دوران بارداری از آن استفاده نکرد و در صورت لزوم، حتما از پزشک جویا شد.
خولنجان ممکن است آلرژی‌زا باشد؛ به همین دلیل افراد با آلرژی‌های مختلف بهتر است در مصرف آن احتیاط لازم را داشته باشند.

طرز تهیه چای خولنجان

نحوه استفاده از خولنجان، تاثیر بالایی بر حفظ ارزش غذایی آن دارد.

قطعا در مواردی که نوع تازه آن به کار برده شود و حرارت کمی دیده باشد، مواد معدنی و ویتامینی بیشتری را به بدن خواهد رساند.

البته باید توجه داشت که نوع خشک و پودر شده‌ی آن نیز ارزش غذایی بالای آنرا حفظ کرده و فقط آب موجود در آن از دست رفته است.
با این اوصاف برای تهیه دمنوش می‌توانید در صورت در دسترس بودن از نوع تازه استفاده کنید و در غیر این صورت نوع خشک آن را به کار ببرید. هر دو نوع خواص لازم را به بدن می‌رسانند. برای تهیه این دمنوش طبق مراحل زیر عمل کنید:

نصف قاشق چایخوری از پودر یا تازه‌ی خولنجان را در قوری اضافه کنید
مقدار یک لیوان آب جوش به آن اضافه کنید
به مدت 3 دقیقه آنرا روی حرارت غیر مستقیم یا روی کتری قرار دهید تا دم بکشد
سپس یک فنجان از آنرا به همراه مقداری عسل میل کنید 

خلاصه‌ای در مورد خولنجان

خولنجان ریشه‌ای شبیه زنجبیل و زردچوبه است که در طب سنتی چینی و آیورودا بسیار پرکاربرد است.
از آن به عنوان طعم‌دهنده‌ای عالی برای دریافت خواص آنتی اکسیدانی، تاثیرات ضد التهابی و ضد عفونت می‌توان استفاده کرد.
یکی از مهمترین تاثیرات این ریشه، درمان ناباروری مردان و افزایش اسپرم شناخته می‌شود. حتی از بدن در مقابل ابتلا به سرطان نیز جلوگیری می‌کند.

از طرفی برای رحم و تنظیم چرخه قاعدگی نیز مفید است.
نحوه مصرف آن تاثیر به سزایی در دریافت خواص آن دارد. اما باید به ممنوعیت‌ها و عوارض احتمالی آن توجه کرد.

** هشدار

مصرف هر آنچه در این مطلب معرفی شد و هر نوع گیاه دیگر، تنها با تجویز متخصص طب سنتی و گیاهان دارویی آزاد است و هرگز نباید به‌صورت خودسر از آن ها استفاده کنید.

مطالب این بخش صرفا جنبه اطلاع رسانی دارد. آموزشگاه جوانه سبز هیچگونه درمان و مسئولیتی در قبال استفاده نادرست و بدون تحقیق و نظر پزشک از موارد نوشته شده را ندارد.

خولنجان چیست

گیاه قولنجون از ریزوم های قهوه ای مایل به قرمز به عنوان چاشنی استفاده می شود و از بوی تند معطر و طعم نسبتا تندی برخوردار است. یکی از انواع این گیاه عضو خانواده Zingiberaceae ، بومی جنوب چین است. این گیاه گیاهی چند ساله است که دارای گل ریزمی از گلهای براق و شاخ و برگ است. ریزوم کوچکتر است و بو و طعم قوی تری دارد. این نوع قولنجون به عنوان ادویه در پخت و پز و همچنین در پزشکی و برای لیکورهای معطر استفاده می شود. همچنین از آن برای انتقال یک عطر و طعم تند به سرکه استفاده می شود.

طبع قولنجون گرم است و چنانچه اسیاب شده آن را تهیه کنید در ترشی و انواع غذاهای ادویه پایه طعم بسیار مطبوعی خواهد داشت. این گیاه شگفت انگیز و چند منظوره، معروف به گالانگال کمتر، گیاهی در خانواده زنجبیل است که در جنوب شرقی آسیا کشت می شود. این سرچشمه در چین است ، جایی که نام آن در نهایت سرچشمه می گیرد این گیاه با برگهای بلند و گلهای سفید مایل به قرمز می تواند ۱٫۵ تا ۲ متر ارتفاع داشته باشد. ریزوم ها ، معروف به گالانگال ، به دلیل عطر و طعم تند شیرین و رایحه معطر آن ها ارزش دارد. اینها در سراسر آسیا در انواع توت ها و عطرها مورد استفاده قرار می گیرند و قبلاً به طور گسترده در اروپا مورد استفاده قرار می گرفتند.

گیاه آن به چه شکل است؟

یک نوع قولنجون بزرگتر از لحاظ وزنی یا به نام علمیAlpinia galanga (L.) Willd  ، همچنین یک گیاه چند ساله با گلهای برجسته و شاخ و برگ است. این گیاه معمولاً در اندونزی و مالزی یافت می شود، هم چنین در مناطق بنگال و جنوب هند نیز کشت می شود. ریزوم سبز حاوی روغن زیادی است که عمدتا از متیل سینامات و سینولول تشکیل شده است و طعم تند مانند مخلوطی از فلفل و زنجبیل می بخشد. از نظر دارویی، در مشکلات تنفسی به ویژه در کودکان مفید است. ریزوم ها همچنین برای کاهش دردهای مزمن و معده مناسب هستند.

انواع قولنجون

گیاه قولنجون سبک بومی که به Archipelago شرقی معروف است، در سواحل جنوب شرقی هند کشت می شود. ریزوم آن بسیار بزرگتر از انواع دیگر است و به طور کلی به عنوان جایگزینی برای گالانگال و حتی در بسیاری از آماده سازی ها به عنوان جایگزینی برای زنجبیل استفاده می شود. ریشه Galangal ادویه ی بومی جنوب آسیا است. این ماده از نزدیک با زنجبیل و زردچوبه ارتباط دارد و قرن هاست که در طب سنتی آیورودا و چینی مورد استفاده قرار گرفته است. به طور مشابه به زنجبیل و زردچوبه، گالانگال می تواند تازه یا پخته مصرف شود و علاوه بر محبوبیت فراوان در بسیاری از غذاهای چینی، اندونزیایی، مالزی و تایلندی به عنوتن یک ماده اولیه و چشانی به کار می رود. این ادویه همچنین برای بهبود برخی از بیماری ها استفاده می شود ، زیرا اعتقاد بر این است که به درمان عفونت ها ، کاهش التهاب ، تقویت باروری مردان و حتی مبارزه با انواع مختلف سرطان کمک می کند.

خواص و مزایای قولنجون

گیاه قولنجون در طب سنتی به عنوان درمانی برای بیماری های مختلف به کار رفته است، و تعداد زیادی از تحقیقات علمی از این موارد استفاده می کند. ریشه آن منبع غنی از آنتی اکسیدان ها است، که ترکیبات گیاهی مفیدی هستند که به مبارزه با بیماری کمک می کنند و سلول های شما را از آسیب رادیکال های آزاد محافظت می کنند.

این گیاه به ویژه از پلی فنول ها سرشار است، گروهی از آنتی اکسیدان ها با مزایای عالی برای سلامتی و نشاط، از جمله در بهبود حافظه و کاهش قند خون و سطح کلسترول ( LDL بد) بسیار حرفه ای عمل می کند. تصور می شود که پلی فنول ها نیز در برابر افت روان، دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی عکس العمل خوبی از خود نشان می دهند. هر دو زنجبیل و زردچوبه( دو خویشاوند نزدیک قولنجون) نیز سرشار از پلی فنول هستند و با این مزایا در ارتباط هستند.

با این حال ، هیچ مطالعه ای به طور مستقیم ریشه قولنجون را با این اثرات مرتبط نکرده است، بنابراین تحقیقات بیشتری قبل از نتیجه گیری های قوی لازم است. ریشه این گیاه هم چنین ممکن است به محافظت از بدن افراد  در برابر انواع خاصی از سرطان کمک کند. مطالعات در سطح آزمایشگاهی نشان می دهد که ترکیب فعال موجود در گیاه قولنجون، معروف به گالانژین، ممکن است سلول های سرطانی را از بین برده یا مانع از انتشار آن ها شود.

خواص فوق العاده ی آن را نادیده نگیرید

به طور خاص ، یک مطالعه نشانگر توانایی این ادویه شگفت انگیز در کشتن دو سویه سلولهای سرطانی روده بزرگ انسان است. مطالعات دیگر حاکی از آن است که ممکن است با سلولهای سرطانی کبد ، پستان ، مجاری صفراوی ، پوست و کبد مبارزه کند. در نتیجه اگر به آن صفت یک ضد سرطان تمام عیار را بدهیم شایسته است.
به گفته این محققان، یافته های لوله آزمایش لزوماً برای انسان صدق نمی کند. در حالی که نتایج مطالعه امیدوار کننده است ، تحقیقات بیشتری در انسان لازم است.

ویژگی های قولنجون

شواهد در حال ظهور نشان می دهد که این گیاه خارق العاده ممکن است قدرت باروری مردان را افزایش دهد.
در یک مطالعه بر روی حیوانات، تعداد اسپرم و تحرک اسپرم در موشهای دارای عصاره گیاه قولنجون افزایش یافته است. علاوه بر این، در یک مطالعه ۳ ماهه در ۶۶ مرد با کیفیت اسپرم کم، مصرف یک مکمل روزانه حاوی ریشه قولنجون و عصاره میوه انار با افزایش ۶۲ درصدی تحرک اسپرم مواجه شده است. اگرچه این یافته جالب است، اما مشخص نیست که آیا این اثر به دلیل ریشه گالگال بوده است یا عصاره میوه انار.

درمان بیماری های التهابی با این گیاه

قولنجون ممکن است التهاب ایجاد کننده بیماری ها را کاهش دهد، زیرا حاوی HMP ، یک فیتوشیمیایی طبیعی است که لوله های آزمایشگاهی و آزمایشات حیوانات دارای خواص ضد التهابی قوی است. در حقیقت ، به نظر می رسد گیاهان خانواده Zingiberaceae ، از جمله قولنجون، درد را کاهش می دهند، که یک علامت شایع التهاب است.
با این حال ، قبل از اینکه نتیجه گیری های قوی انجام شو ، مطالعات بیشتری در مورد اثرات کاهش دهنده درد ریشه آن مورد نیاز است.روغن های اساسی استخراج شده از ریشه این گیاه ممکن است با طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها مبارزه کنند. به همین ترتیب، ریشه آن ممکن است ماندگاری برخی غذاها را طولانی تر کند. همچنین، افزودن ریشه تازه قولنجون به دستور العمل های شما ممکن است خطر ابتلا به لرزش ها را کاهش دهد.