خارشتر

خارشُتُر یا آدور (نام علمی: Alhagi) گیاهی است پایا از خانواده باقلاییان (Papilionaceae یا Fabaceae) از زیرخانواده باقالی‌ها (Faboideae) و یکی از بنشن‌ها به‌شمار می‌رود. نام دیگر آن علف ترنجبین است. میوه این خانواده ناشکوفا است. بوته‌های آن نیمه درختچه‌ای و نیمه‌چوبی است که تا ارتفاع ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی‌متر می‌رسد. ساقه‌های آن سبز رنگ با خارهای تیزِ نوک‌زرد است. ادرارآور و ضد سیاه‌سرفه و تب و لرز است. کاسبرگ آن بدون کرک، زنگ‌مانند و با پنج دندانه مثلثی کوتاه نوک تیز است. دانه‌های آن در درون نیامک پهلوی هم قرار دارند. خارشتر از نظر پزشکی سنتی دارای طبع گرم و خشک بوده و برای رفع صفرا و سنگ کلیه و مثانه مؤثر است. [۱]. خارشتر یکی از علوفه‌های خوراکی برای دام به ویژه بز است. این گیاه مقاوم به سرما و کم آبی، دارای ریشه عمیق حتی تا ژرفای ۵ تا ۷ متر، و علف هرز مزارع غلات و چغندر است. میوه آن را ترنجبین (تَراَنگَبین)، یعنی عسل تر، می‌نامند. خارشتر در شوره‌زارهای ایران، عربستان، صحرای سینا، سوریه، هند و پاکستان تا ارتفاع ۴۰۰ متری از سطح دریا می‌روید.

خارشتر ایرانی

خارشتر ایرانی با نام علمی Alhagi maurorum یا Alhagi persarum نمونه خارشتر غالب در ایران است. در متون کهن کشاورزی ایران آن را حاج خوانده‌اند. گیاه خارشتر دارای ترکیبات آنتی اکسیدانی بوده و اثبات شده است که استفاده خوراکی از آن در جیره غذایی ماکیان می تواند بر کاهش فساد گوشت اثر داشته باشد.

نام‌های علمی و انگلیسی

واژه Alhagi در زبان‌های اروپایی از عربی الحاجی گرفته شده‌است. برای گونه اصلی خارشتر یعنی Alhagi maurorum سه نام علمی دیگر بکار می‌رود یعنی:^∗

• Alhagi mannifera Jaub. & Spach
• Alhagi graecorum Boiss
• Alhagi tournefortii Heldr

نام‌های گوناگون خارشتر در زبان انگلیسی عبارت‌اند از: (معنای واژگانی آن‌ها درون دوکمان آمده‌است)

• Camelthorn (خار شتر)
• Manna Tree (درخت انگبین)
• Persian Manna Plant (گیاه انگبین ایرانی)

خواص عرق خارشتر: از درمان سنگ کلیه تا کاهش دردهای قاعدگی + نحوه مصرف

گیاه خارشتر یا ترنجبین، گیاهی خودرو است که در بیشتر مناطق کویری و خشک ایران می‌روید. این گیاه طبعی گرم و خشک دارد و در درمان بسیاری از بیماری‌ها به کار برده می‌شود. شکل متداول مصرف این گیاه، عرق آن است که به روش تقطیر به دست می‌آید. اگر می‌خواهید بدانید خواص عرق خارشتر چیست و در درمان چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود، ادامه این مطلب را از دست ندهید.

ترکیبات موجود در عرق خارشتر

عرق خارشتر حاوی ترکیبات مهم زیر است:

• منیزیم
• آهن
• آنتی‌اکسیدان
• تانن
• پروتئين
• پتاسیم
• تری ترپن
• فلاونوئيد
• فنول

بهترین خواص عرق خارشتر چیست

عرق خارشتر خواصی دقیقا مشابه با خواص گیاه آن دارد،‌ با این تفاوت که ماندگاری و طعم عرق خارشتر بیشتر و بهتر از گیاه آن است. در طب سنتی ایرانی از عرق خارشتر برای درمان مشکلاتی چون سنگ کلیه، مشکلات جنسی، درمان عفونت‌ها، درمان کبد چرب و… استفاده می‌شود. در ادامه به معرفی بهترین خواص عرق خارشتر در طب سنتی می‌پردازیم:

۱. درمان سنگ کلیه

در طب سنتی عرق خارشتر یکی از گزینه‌های اصلی در درمان مشکلات کلیوی نظیر سنگ کلیه یا عفونت کلیه به شمار می‌رود. ترکیباتی چون تانن، فلاونوئيد و انواع آنتی‌اکسیدان‌ها در عرق این گیاه موجود هستند که با کاهش التهاب کلیه و افزایش دفع ادرار،‌ به دفع‌شدن سنگ‌های کلیوی کمک می‌کنند. برای دفع سنگ‌های کلیوی با عرق خارشتر، باید به مدت ۲ هفته روزی ۲ لیوان عرق خارشتر مصرف کنید.

البته به خاطر داشته باشید که مصرف این ترکیب به تنهایی نمی‌تواند مشکل شما را حل کند و باید حتما با متخصص نفرولوژی مشورت کنید.

۲. درمان عفونت واژن

عفونت واژن وضعیت بسیار رایجی در بین زنان در سنین مختلف است. اگر درگیر عفونت واژن هستید، می‌توانید با مشورت پزشک در کنار داروهای تجویزی از عرق خارشتر نیز استفاده کنید. تحقیقات نشان داده که عرق خارشتر تاثیر مثبتی در کاهش عفونت‌های مربوط به دستگاه تناسلی زنان اعم از رحم و واژن دارد.

۳. بهبود عملکرد کبد

یکی از مهم‌ترین خواص عرق گیاه خارشتر که در طب سنتی تاکید زیادی بر آن شده است، تاثیر مصرف این گیاه در سلامت کبد است. ترکیبات موجود در این محصول از کبد حفاظت می‌کنند و باعث بهبود عملکرد کبد می‌شوند. همچنین مصرف عرق خارشتر قبل از وعده‌های غذایی تاثیر چشم‌گیری در کاهش علائم کبد چرب دارد و التهاب در سلول‌های کبدی را کاهش می‌دهد.

۴. درمان مشکلات گوارشی

عرق خارشتر در درمان بسیاری از مشکلات گوارشی مثل یبوست، التهاب روده و زخم معده کاربرد دارد. مصرف این ترکیب با بهبود عملکرد گوارشی و کاهش التهاب باعث سلامت بیشتر سیستم گوارشی می‌شود. همچنین عرق خارشتر یک ملین بی‌ضرر است که با تسهیل روند دفع از روده‌ها، به درمان یبوست شدید و هموروئيد کمک می‌کند.

۵. جلوگیری از پروستاتیت

با توجه به اینکه خطر ابتلا به پروستاتیت با بالارفتن سن در مردان افزایش می‌یابد، پیشگیری از این بیماری اهمیت زیادی دارد. تحقیقات نشان داده که مصرف منظم عرق خارشتر به طرز موثری از ابتلا به بیماری پروستاتیت جلوگیری می‌کند. همچنین خارشتر می‌تواند مشکلات ادراری در مردان را درمان کرده و عملکرد جنسی را در آن‌ها تقویت کند.

۶. لاغری و کاهش وزن

مصرف عرق‌های گیاهی مثل عرق خارشتر، جزو روش‌های ایمن و بدون عارضه برای کاهش وزن و لاغری است. مصرف مداوم عرق خارشتر چربی‌سوزی را افزایش داده و به حفظ وزن در محدوده نرمال کمک می‌کند. برای کاهش وزن سریع می‌توانید عرق خارشتر را در کنار رژیم غذایی اصولی و ورزش مصرف کنید تا زودتر به وزن دلخواه خود برسید.

۷. کاهش دردهای قاعدگی

عرق خارشتر یک ترکیب فوق‌العاده مفید برای درمان مشکلات دوره قاعدگی است. مصرف عرق خارشتر می‌تواند دردهای شدید پیش از قاعدگی را از بین ببرد. همچنین مصرف عرق خارشتر در دوره پریودی آرامش‌بخش بوده و باعث بهبود خلق و خو می‌شود. اگر قاعدگی‌های دردناک و اذیت‌کننده‌ای دارید، می‌توانید از خواص بی‌نظیر عرق خارشتر برای کاهش علائم این دوره بهره‌مند شوید.

۸. درمان جوش صورت

عرق خارشتر در درمان بسیاری از مشکلات پوستی نظیر جوش صورت، اگزما و پسوریازیس کاربرد دارد. این ترکیب التهاب و عفونت را از بین می‌برد و باعث کاهش جوش‌های صورت می‌شود. عرق خارشتر را می‌توانید هم به صورت موضعی و هم به صورت خوراکی مصرف کنید.

نحوه مصرف عرق خارشتر

بهتر است برای مصرف عرق خارشتر با متخصص طب سنتی مشورت کنید و تحت درمان قرار بگیرید. به این ترتیب بهترین نحوه مصرف این ترکیب با توجه به مشکلی که دارید، به شما داده می‌شود. متخصصان طب سنتی توصیه می‌کنند روزی نصف لیوان عرق خارشتر را با نصف لیوان آب مخلوط کرده و مصرف کنید. همچنین می‌توانید از عسل برای بهبود طعم این ترکیب استفاده کنید. از خواص عرق خارشتر با عسل می‌توان به کاهش التهاب،‌ رفع عطش، و تقویت سیستم ایمنی اشاره کرد.

موارد منع مصرف عرق خارشتر

عرق خارشتر اگر چه یک ترکیب بی‌ضرر است،‌ اما مصرف آن در برخی افراد ممکن است با عارضه همراه باشد. این دسته از افراد باید برای مصرف عرق خارشتر با پزشک مشورت کنند و در مصرف این ترکیب محتاط باشند. مصرف عرق خارشتر در موارد زیر ممنوع است:

• دوره شیردهی و بارداری در زنان
• آلرژی‌های شدید
• ابتلا به آبله مرغان
• ابتلا به حصبه
• ابتلا به اسهال خونی
• طبع‌های فوق‌العاده گرم
• ابتلا به سنگ کیسه صفرا
• دفع خون از ادرار
• التهاب مثانه
• تب‌های بسیار بالا
• ابتلا به سرخک

مضرات عرق خارشتر

عرق خارشتر در کنار مزایای زیادی که دارد، گاهی‌اوقات باعث بروز عوارض جانبی مختلفی چون افت شدید فشار خون و بی‌آبی بدن می‌شود. عوارض جانبی مربوط به این ترکیب بیشتر در اثر استفاده بی‌رویه و نادرست آن اتفاق می‌افتد. همچنین مصرف خودسرانه عرق خارشتر در افرادی که درگیر بیماری‌های مزمنی چون دیابت هستند، باعث مشکل خواهد شد. اگر عرق خارشتر را با نظر متخصص تغذیه یا متخصص طب سنتی و به درستی مصرف کنید، جای هیچ نگرانی از بابت عوارض جانبی وجود ندارد.

سخن پایانی

عرق خارشتر از گیاه خارشتر تهیه می‌شود و فواید زیادی برای سلامتی انسان دارد. از جمله خواص درمانی عرق خارشتر می‌توان به کاهش وزن، بهبود سلامت جنسی، دفع سنگ کلیه و خواص عرق خارشتر برای کبد چرب اشاره کرد. در صورتی که می‌خواهید از این ترکیب برای درمان مشکلات خود استفاده کنید، توصیه می‌کنیم با متخصص طب سنتی یا دکتر تغذیه مشورت کنید.